%0 Journal Article %T ضرب‌المثل‌های دَری بهدینی زرتشتیان ایران و تأثیر آن بر نقشمایه های هنر زرتشتی‌دوزی %J جامعه شناسی فرهنگ و هنر %I دانشگاه کردستان %Z 2717-2414 %A پشوتنی زاده, آزاده %D 2021 %\ 12/22/2021 %V 3 %N 4 %P 87-61 %! ضرب‌المثل‌های دَری بهدینی زرتشتیان ایران و تأثیر آن بر نقشمایه های هنر زرتشتی‌دوزی %K ضرب‌المَثل‌های دری %K زرتشتی‌دوزی %K فرهنگ و معاش زرتشتیان %K زیست کشاورزی و شبانی %K انسان‌شناسی فرهنگی و هنری %R https://doi.org/10.34785/J016.2022.004 %X هنر، محمل مناسبی برای فرهنگ است. زرتشتیان، همواره زندگی مسالمت‌آمیزی با هموطنان خویش داشته‌اند. اما به واسطۀ آنکه در ساختار و قشر خاص خویش، قواعد و نحوۀ ‌زیستی متفاوتی را تجربه می‌کرده‌اند؛ لذا خرده‌فرهنگ ویژه‌ای را رقم زده‌اند که در ضرب‌المَثَل‌هایشان رخ‌نمایی می‌کند. چرایی به‌وجود آمدن زرتشتی‌دوزی در راستای ضرب‌المثل‌های دَری بهدینی پرسش اصلی این پژوهش می‌باشد. تأثیر و تأثرات ضرب‌المَثل‌های دَری بهدینی به همراه قوانین حاکمۀ عصر قاجار، یکی از دلایل شکل‌گیری این نحوه‌ی خاص سوزن‌دوزی سنتی گردید که به هنر «زرتشتی‌دوزی» شهرت دارد. هدف اصلی مقاله، پیگیری همانندی‌ها و تکرار نقشمایه‌های هنر زرتشتی‌دوزی با واژه‌های پراستعمال ضرب‌المثل‌های دَری بهدینیست که بر نام حیوانات اهلی، آب (ماهی) و گیاهان دلالت دارد. از آنجا که ضرب‌المثل‌ها، شامل بخش شفاهی فرهنگند و گویش دری بهدینی هرگز نوشتار نشده است، به‌ناچار بخشی از گردآوری اطلاعات بر پایه مصاحبه‌های میدانی و کتابخانه‌ای نهاده شد. زرتشتی‌دوزی مسبب شکل‌گیری اولین نمونۀ هنر تکه‌دوزی ایرانی، به نام «تیر و سیخ» گردید. پارچه‌های «تیر و سیخ» مزین به زرتشتی‌دوزی می‌شد، اغلب در مراسم و مجالس سنتی یا آیینی کاربرد داشت. در واقع زرتشتی‌دوزی، هنر زنانه‌ایست که توسط بانوان زرتشتی یزد به ثبت و ضبط فرهنگ خویش ‌پرداخت؛ فرهنگ زرتشتیان نیز که به نوبۀ خود با نحوۀ زیست و معاش ایشان ارتباط تنگاتنگ داشت منجر به شکل‌گیری ضرب‌المثل‌های دَری بهدینی شد. این ضرب‌المثل‌ها نیز به ترسیم واژگانی زیست کشاورزی و شبانی زرتشتیان پرداخته‌اند. چنانکه کمیت تکرار اسامی مرتبط با شیوۀ زیستی ایشان مشابه با مقدار استعمال و اقبال در انتخاب نقشمایه‌های موجود در زرتشتی‌دوزیست. %U https://scart.uok.ac.ir/article_62062_3761b39db619f284d47b9dd4661de386.pdf