تحلیل گفتمان فرهنگ زیست محیطی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دکتری گروه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

https://doi.org/10.34785/J016.2020.371

چکیده

تعامل انسان با محیط­زیست در ایران به هزاران سال قبل بر می­گردد، اما بحران محیط­زیست پدیده بسیار متاخری است که محصول بی­توجهی انسان به ظرفیت محیط­زیست بوده است. در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان برخی گفتمان­ها در ایجاد این بحران نقش مثبت و منفی داشته­اند. گفتمان محیط زیست­گرایی نیز در ایران مانند دیگر نقاط دنیا در پاسخ به این بحران پا گرفت. این گفتمان به شیوه­های مختلف تلاش نموده خود را هژمونیک نموده و وارد فضایی کارزار گفتمانی شود. هدف این تحقیق بررسی و تحلیل این گفتمان در ایران است. در این راستا محیط­زیست­گرایی را به منزله یک مفصل­بندی در نظر می­گیریم و به روش تحلیل گفتمان لاکلاو و موف به تحلیل آن می­پردازیم. نتایج تحقیق نشان می­دهد که اگرچه گفتمان محیط­زیست­گرایی دارای تاریخی طولانی است، اما با توجه به مدرن بودن بحران محیط­زیست که به طور مشخص از زمان پهلوی دوم آغاز شده و با پر رنگ­تر شدن پیامدهای توسعه افراطی، این گفتمان امروزه در مواجهه با چنین مسئله­ای در منازعه گفتمانی از موقعیت بهتری برخوردار است. بعد از انقلاب نیز با ادامه سیاست­های توسعه­ای از سوی دولت­های مختلف این گفتمان در تقابل با گفتمان توسعه خود را مفصل بندی نموده و به شیوه­های مختلف سعی در هژمونیک شدن دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The ups and downs of the environmental movement in Iran: An Analysis of Environmentalist Discourse in Iran Based on Laclau and Mouffe's Method

نویسندگان [English]

  • Qasem Zaeri 1
  • anvar mohamadi 2
1 Assistant Professor of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran.Tehran,Iran,
2 Phd student at Sociology of development and economy, Faculty of Social Sciences, University of Tehran.Tehran,Iran
چکیده [English]

Human interaction with the environment in Iran came to thousands of years ago, but the environmental crisis is a recent phenomenon, which was caused by the lack of human awareness of environmental capacity.  In Iran, as in the rest of the world, some discourses have had a positive and negative effect on the crisis. Environmentalist discourse also took place in Iran like other parts of the world in response to this crisis. This discourse has tried in many ways to hegemonic itself and enter into a space of discursive struggle.  The purpose of this research is to study and analyze this discourse in Iran. In this regard, we consider environmentalism as an articulation, and analyze it through the Laclau's and MoffE's discourse analysis method. The results of the research show that, although the root of the discourse of environmentalism is too old, but due to the modernity of the environmental crisis, which has been markedly since the second Pahlavi, and as outcomes of the extreme development become clearer, this discourse today has become more powerful in dealing with this issue. After the revolution, with the continuation of development policies by various governments, this discourse has been articulating itself against this discourse, and has tried in various ways to hegemonic itself.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • discourse
  • discourse analysis
  • environmental culture