مطالعه چگونگی گذران اوقات فراغت دختران برحسب سرمایه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی (دختران مجرد گیلانغرب)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‌شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 ، استادیار گروه جامعه‌شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 کارشناسی ارشد گروه جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

https://doi.org/10.34785/J016.2020.548

چکیده

اوقات فراغت فرصتی برای بازیابی سلامت جسمی، روحی و روانی و توانمندی فرهنگی و اجتماعی است. با توجه به مشکلات بیکاری، ازدواج و ساختار اجتماعی- فرهنگی حاکم بر زندگی روزمره دختران در شهرهای کوچک، گذران اوقات فراغت آنان از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی فعالیت فراغتی دختران ازدواج نکرده در شهر گیلان­غرب بوده است. روش پژوهش کمی، به لحاظ اجرا پیمایش و برای گردآوری داده­ها از پرسشنامه با نمونه 315 نفری از دختران ازدواج نکرده 18 تا 35 ساله استفاده شده است. فعالیت­های فراغتی دختران با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به شش دسته ارتباطی واقعی، ارتباطی مجازی، انفعالی بیرونی، انفعالی خانگی، فرهنگی و مذهبی تقسیم شدند. بیشترین فعالیت فراغتی دختران، از نوع فراغت انفعالی خانگی و ارتباطی مجازی و کمترین آن فراغت فرهنگی بوده است. فراغت­های فرهنگی، انفعالی خانگی و انفعالی بیرونی با سرمایه اقتصادی و فرهنگی قرابت بیشتری داشته­، در حالی که فراغت­ مذهبی، ارتباطی واقعی و مجازی با سرمایه اجتماعی قرابت بیشتری داشته­اند. در مجموع، می­توان گفت با توجه به سطح پایین سرمایه فرهنگی و اقتصادی دختران در شهر گیلان­غرب، سرمایه اجتماعی، نوع و میزان فعالیت فراغتی آنها را تعیین کرده است و فعالیت­های فراغتی اصلی (انفعالی) که نتیجه سرمایه اجتماعی و ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه است در راستای بهبود و توانمندسازی فرهنگی دختران نیست. بنابراین سیاست­گذاران و برنامه­ریزان فعالیت­های فراغتی می­بایست به بستر و زمینه شکل­گیری فعالیت­های فراغتی، چگونگی گذران اوقات فراغت دختران و پیامدهای چنین فعالیت­های فراغتی توجه داشته باشند.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of leisure time among girls in terms of economic, social and cultural capitals (unmarried girls in Guilan Gharb city)

نویسندگان [English]

  • Vakil Ahmadi 1
  • Jalil Karimi 2
  • Parasto Mohammadi 3
1 Assistant Professor of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Assistant Professor of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Master of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Leisure is an opportunity to restore physical, mental and psychological health and cultural and social empowerment. According to the problems of unemployment, marriage, and the socio-cultural structure that governs girls' daily lives in small towns, spending their leisure time is particularly important. The purpose of this study was to investigate leisure activities of unmarried girls in Gilan Gharb. The research method was quantitative in terms of survey implementation and a questionnaire with a sample of 315 unmarried girls aged 18-35 years was used to collect data. Girls' leisure activities were subdivided into six categories of actual communication, virtual communication, external passivity, home passivity, culture, and religion by exploratory factor analysis. Most of the girls' leisure activities were in the form of passive in-house leisure and virtual communication, the least of which was cultural leisure. Cultural, home-passive, and passive-leisure leisure activities were more closely related to economic and cultural capital, while religious leisure, real and virtual communication were more closely related to social capital. Overall, According to the low level of cultural and economic capital of girls in Gilan Gharb, social capital determines their type and amount of leisure activity, and the main (passive) leisure activities that result from social capital and cultural and social structure of society is not to promote cultural empowerment of girls.
Therefore, policy makers and planners of leisure activities should pay attention to the context of leisure activities, how girls spend their leisure time and the consequences of such leisure activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leisure time
  • girls
  • social capital
  • economic capital
  • cultural capital

مراجع

ابراهیمی، قربانعلی؛ مسلمی پطرودی، رقیه. (1390). اوقات فراغت، سرمایه فرهنگی و زنان. زن در توسعه و سیاست. دوره 9، شماره 4: 91-73.
ادریسی، افسانه. (1393). افتراق در سرمایه اقتصادی خانواده­ها و ترجیحات فعالیت­های فراغتی جوانان. مطالعات فرهنگ- ارتباطات. سال پانزدهم، شماره 28: 239-213.
بوردیو، پی­یر. (1380). نظریه کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمه مرتضی مردیها، تهران: انتشارات نقش و نگار.
بوردیو، پی­یر. (1397). تمایز؛ نقد اجتماعی قضاوت­های ذوقی. ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث.
بهرامی، گودرز؛ خادمیان، طلیعه. (1391). بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت دانش­آموزان متوسطه شهر تهران و عوامل مؤثر بر آن با تأکید بر نقش خانواده. فصلنامه خانواده و پژوهش، 9(3):119-89.
توسلی، غلامعباس. (1375). جامعه شناسی کار و مشاغل. تهران. انتشارات سمت.
حبیب­پور گتابی، کرم؛ نازک تبار، حسین؛ فرج تبار، رضا. (1391). مقایسه مصرف فراغت در بین زنان شاغل و خانه­دار در شهر ساری. مطالعات راهبردی زنان. سال پانزدهم، شماره 58: 190-163.
خواجه‌نوری، بیژن؛ مقدس، علی اصغر. (1387). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر میزان گذران اوقات فراغت؛ مورد مطالعه: دانش آموزان دبیرستانی شهرستان آباده. پژوهش­نامه علوم انسانی و اجتماعی، دوره 8، شماره 2: 133-156.
دومازیه، ژوفر. (1352). زمان فراغت از دیگاه تاریخی و جامعه­شناسانه. ترجمه مهدی آدینه، مجله فرهنگ و زندگی، شماره 12: 13-23.
رجب­زاده، احمد. (1381). رفتارهای فرهنگی ایرانیان: فعالیت و مصرف کالاهای فرهنگی در تهران. طرح پژوهشی.
رستگار خالد، امیر؛ مصلحی جنابیان، نرگس؛ صلاحی، آمنه. (1395). تأثیر فن­آوری­های جدید بر اوقات فراغت و سرمایه اجتماعی جوانان. مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال هفدهم، شماره 33: 146-126.
رفعت‌جاه، مریم؛ رشوند، مرجان؛ شهیدی زندی، مریم. (1389). تبیین جامعه شناختی فعالیت‌های فراغتی دختران جوان با تأکید بر عوامل آسیب‌شناختی آن. فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال سیزدهم، شماره 50: 29-80.
روجک، کریس. (1395). نظریه اوقات فراغت، اصول و تجربه­ها، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات تیسا.
ریاضی، سید ابوالحسن. (1392). تصویری از فرهنگ مصرفی جامعه ایران با استفاده از داده­های یک پیمایش ملی پیرامون گذران اوقات فراغت. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران. دوره ششم، شماره 4: 153- 137.
زارع، بیژن؛ مالکی عذاری، علیرضا. (1394). مطالعه رابطه نظام ارزشی و نحوه گذراندن اوقات فراغت جوانان در شهرستان دشت آزادگان. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال یازدهم، شماره 39: 170-143.
ساروخانی، باقر. (1370). درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماع. تهران: انتشارات کیهان.
سازمان ملی جوانان. (1381). بررسی وضعیت اوقات فراغت جوانان. تهران: اهل قلم
صادقی، رسول؛ بلالی، اسماعیلی؛ محمدپور، احمد. (1389). نابرابری اجتماعی در حوزه فراغت. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم شماره 39: 389-357.
صادقی فسایی، سهیلا؛ عرفان منش، ایمان. (1397). تفاوت­های جنسیتی در ادغام اجتماعی فن­آوری­های جدید با اوقات فراغت نوجوانان: ترجیح یا تحمیل؟.  فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره 10، شماره 1: 132-115.
صراف­زاده، پریسا؛ محمدصالحی، نرگس؛ خیراللهی، فاطمه؛ رحیمی، زهرا؛ محمد بیگی، ابوالفضل. (1395). بررسی چگونگی گذراندن اوقات فراغت و متغیرهای وابسته به آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم سال 94. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. دوره دهم، شماره یازدهم: 85-94.
عباس‌زاده، محمد؛ مبارک بخشایش، مرتضی؛ معروف پور، مینا. (1392). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با نحوه گذران اوقات فراغت در بین دانش‌آموزان دختر و پسر شهر نقده. (1389-1390). مطالعات علوم اجتماعی ایران. سال دهم: 126-160.
کریمی، جلیل. (1398). سبک زندگی در مناطق محروم کرمانشاه. طرح پژوهشی توانمندسازی مناطق محروم شهر کرمانشاه، کارفرما: جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه.
کفاشی، مجید؛ پیرجلیلی، زهرا. (1395). گذران اوقات فراغت زنان در فضای مجازی (شهر تهران در سال 1394). فصلنامه زن و جامعه، دوره 7: 122-105.
فانی، مریم؛ اصغرپور، احمدرضا. (1393). اوقات فراغت در شرایط ناکارآمدی فرهنگی؛ مطالعه کیفی دختران جوان در شهر بجستان. دومین کنفرانس بین المللی جامعه شناسی و علوم اجتماعی، تهران، 1-19.
فکوهی، ناصر؛ انصاری مهابادی، فرشته. (1382). اوقات فراغت و شکل گیری شخصیت فرهنگی، نمونه موردی دو دبیرستان دخترانه شهر تهران. فصلنامه انسان­شناسی. دوره اول، شماره چهارم، 61-89.
قلی­پور، ماجده؛ مهدوی، محمد صادق؛ ساروخانی، محمد باقر. (1395). نقش جهانی شدن ارتباطات بر نحوه گذران اوقات فراغت زنان جوان (مورد مطالعه: زنان جوان استان مازندران). فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان. سال هفتم، شماره 22: 118-101.
مختارزاده، فریبا. (1396). بررسی عوامل و متغیرهای موثر بر میزان و نحوه گذراندن اوقات فراغت زنان قوچان، اولین کنفرانس ملی پژوهش­های نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم تربیت.، حقوق و علوم اجتماعی، تهران، 1-9 .
وبلن، تورستین. (1383). نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران: نشر نی.
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن. www.amar.org
Bittman, M & and Wajcman, J.(2000).  The Rush Hour: The Character of Leisure Time and Gender Equity. Social Forces, 79(1), 165-189
Bodur, F. (2000). Evaluation of the leisure activities of students in Turkey. Sport Discus, 6, 175-180.
Bradley, G. & Inglis, B. C. (2012). Adolescent leisure dimensions, psychosocial adjustment, and gender effects. Journal of Adolescence, 35(5):1167-76
Thrane, Ch. (2002). Men, women and leisure time: Scandinavian evidence of gender inequality. Leisure Sciences, 22(2), 109-122.
Tuyckom, V, Scheerder. J. (2010). A multilevel analysis of  social stratification patterns of leisure-time physical activity amongEuropeans. Science & Sports, In Press, Corrected Proof, Available online 11 June 2010 C. Van Tuyckom, J. Scheerder.
 
 
جامعه شناسی فرهنگ و هنر
دوره 2، شماره 2
تیر 1399
صفحه 80-59

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 25 اردیبهشت 1399
  • تاریخ پذیرش: 30 خرداد 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار