مصرف فرهنگی رسانه ها و تغییرات هویتی: پیمایشی دربارۀ منطقۀ اورامانات استان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو علمی گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

10.22034/scart.2024.141285.1524

چکیده

  هدف این مطالعه تحلیل رابطۀ بین مصرف رسانه­ ها و تغییرات هویتی است. به ­بیان­ دیگر، می­ کوشد برهم کنش ابعاد هویتی بر یکدیگر و رابطه آنها با میزان مصرف رسانه ­ها را مطالعه کند. این پژوهشِ کاربردی که از نوع توصیفی- علی است با روش پیمایش (از نوع مقطعی) انجام پذیرفته و برای گردآوری داده­ ها از ابزار پرسشنامه استاندارد سلگی و همکاران (1394) سود جسته است. جامعه آماری چهار مرکز شهرستان منطقه اورامانات در کرمانشاه که با استفاده از روش نمونه ­گیری خوشه­ ای چندمرحله ­ای و طبق فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر به دست آمد. یافته ­ها نشان می­ دهد که در ماتریس همبستگیِ چهار بُعد هویت، رابطۀ مستقیم و معنی ­داری بین هویت قومی و ملی با هویت دینی وجود دارد. همچنین بین هویت دینی و هویت جهانی این رابطه معکوس و معنی ­دار است. رابطۀ بین هویت ملی و مصرف رسانۀ ملی (تلویزیون) مثبت، و بین این بُعد از هویت و مصرف شبکه­ های ماهواره ­ای کُرد­زبان معکوس است. آن­چه هویت قومی نامیده می ­شود با ماهواره­ های کُردزبان رابطه مستقیم و معنی ­داری دارد. همچنین بین هویت دینی با میزان مصرف ماهواره ­های کُردزبان رابطه معکوس و با تلویزیون سراسری رابطه مثبتی وجود دارد که این دو متغیر روی هم حدود 7 درصد از تغییرات هویت دینی را تبیین کرده ­اند. نهایتاً هویت مدرن با میزان مصرف تلویزیون سراسری رابطه معکوس و با ماهواره رابطه مثبت و معنی ­داری داشته است که در مجموع این دو متغیر حدود 5 درصد از تغییرات هویت مدرن را پیش ­بینی کرده ­اند. از دیگر نتایج این پژوهش این­که در سلسله­ مراتب هویتی، هویت قومی پاسخگویان با میانگین 4 بیشترین و هویت مدرن با میانگین 88/3 کمترین بوده است. از نظر ارجحیت هویتی پاسخگویان در وهله اول خود را مسلمان، بعد کُرد و سپس ایرانی دانسته­ اند. از نظر مصرف رسانه نیز میزان استفاده پاسخگویان از رسانه ­های رسمی مثل تلویزون و شبکه استانی بسیار کم بوده است و به ­شدت از فضای مجازی و شبکه­های اجتماعی جدید استفاده می ­کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cultural consumption of media and identity changes: a survey about Oramanat region of Kermanshah province

نویسندگان [English]

  • Morteza Saeidiyan 1
  • Ahmad Rezaei 2
1 Department of Sociology, Payamnoor University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of sociology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to analyze the relationship between media consumption and identity changes. In other words, it tries to study the interaction of identity dimensions on each other and their relationship with the amount of media consumption. This applied research, which is of a descriptive-causal type, was conducted with a survey method (cross-sectional type) and used the standard questionnaire tool of Selgi et al. (2014) to collect data. The statistical population of four centers of Oramanat region in Kermanshah, which was obtained using multi-stage cluster sampling method and according to Cochran's formula, the sample size was 384 people. The findings show that in the correlation matrix of the four dimensions of identity, there is a direct and significant relationship between ethnic and national identity and religious identity. Also, this relationship between religious identity and global identity is inverse and significant. The relationship between national identity and consumption of national media (TV) is positive, and between this dimension of identity and consumption of Kurdish-language satellite channels is inverse. What is called ethnic identity has a direct and significant relationship with Kurdish-speaking satellites. Also, there is an inverse relationship between religious identity and the amount of use of Kurdish language satellites and a positive relationship with national television, and these two variables together explain about 7% of the changes in religious identity. Finally, modern identity has an inverse relationship with national television consumption and a positive and significant relationship with satellite, and these two variables predict about 5% of modern identity changes. Another result of this research is that in the hierarchy of identity, the ethnic identity of the respondents was the highest with an average of 4 and the modern identity was the lowest with an average of 3.88. In terms of identity preference, the respondents first of all considered themselves to be Muslim, then Kurdish and then Iranian. In terms of media consumption, the amount of use of official media such as television and provincial network by the respondents was very low and they heavily use virtual space and new social networks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media consumption
  • identity changes
  • religious identity
  • local Identity
  • global identity

مراجع

امیری­ فر، ایمان؛ شیرمردی، سارا (1396). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر گرایش جوانان شهر اهواز به هویت ملی با تأکید بر استفاده از شبکه­های غیر ایرانی ماهواره و سایت­های اینترنتی. فصلنامة علوم اجتماعی شوشتر، 11 (1)، 213-204.
کلاینبرگ، اتو (1390). روانشناسی اجتماعی. ترجمه علی محمد کاردان، تهران: فردوس.
بیات، بهرام؛ قنبری برزیان، علی (1397). تبیین ارتباط رسانه­ های ارتباط جمعی و فضای مجازی با هویت ملی (مورد مطالعه: جوانان عرب زبان اهواز). پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 11(3)، 1-28.
جنکینز، ریچارد (1394). هویت اجتماعی. ترجمه تورج یاراحمدی، چاپ دوم، تهران: شیرازه.
رحمانی، ه. (1397). بررسی جامعه­شناختی تأثیر شبکه­ های اجتماعی مجازی بر هویت قومی (مطالعه موردی: کردهای شهر بانه). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران.
رضایی، احمد؛ محمدی، نریمان (1394). رسانه مدرن و برساخت هویت: کانال‌های ماهواره‌ای کردی و هویت قومی کردهای ایران. توسعه اجتماعی، 9(3)، 79-114.
صمدی، مهران؛ شاه­محمدی، شورش (1397). مطالعه رابطه بین میزان هویت پذیری قومی و مشارکت پذیری سیاسی با مصرف رسانه ­ای شهروندان ارومیه. مطالعات جامعه­ شناسی، 10(39 )، 43-58.
قاسمی، ف. (۱۳۸۳). مراتب و مولفه­ های هویت. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
گل­محمدی، احمد (۱۳۸1). جهانی ­شدن و بحران هویت. فصلنامه مطالعات ملی، 3 (2)، 13-49.  
گودیکانست، ویلیام  (1383). پیوند تفاوت‏ها؛ راهنمای ارتباط کارآمد بین­ گروهی. ترجمه علی کریمی و مسعود هاشمی، تهران: انتشارات  تمدن ایرانی.
گیدنز، آنتونی (1396). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نی.
مقصودی، محمد (1382). تحولات قومی در ایران: علل و زمینه ها. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
مهدی­زاده، سید محمد (1400). نظریه­ های رسانه: اندیشه­ های رایج و دیدگاه­های انتقادی. تهران: همشهری.
نوری، مختار؛ حسن­پور، علی؛ محمدی، صادق (1394). بازنمایی هویت ملی به‌عنوان امر سیاسـی در مجمـوعه‌های تاریخی تلویزیـون جمهـوری اسلامی ‌ایـران. فصلنامه علمی رسانه، 26(2)، 5-23.
علیگو، محمود؛ موحد، مجید؛ حمیدی­زاده، احسان (1401). مطالعه جامعه­ شناختی نسبت ابعاد چهارگانه هویت  )مطالعه موردی: دانش­آموزان شهر سنندج). جامعه­شناسی فرهنگ و هنر،  04 (2)، 155- 173.
حاجیانی، ابراهیم (1380). تحلیل جامعه­ شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه. فصلنامه مطالعات ملی، 2 (5): 193-228.
حسنی­ فر، عبدالرحمن؛ عباس ­زاده مرزبالی، مجید (1399). مؤلفه­ های شکل­ دهنده هویت ملی ایران در فرایند تاریخی. نشریه جامعه پژوهی فرهنگی، 11 (1)، 31 – 56.
حیدری، م. (1383). هویت و امنیت ملی. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
فتاحی، اسعد (1395). بررسی تأثیر رسانه‌های نوین بر میزان تعلق هویت ملی، قومی و دینی جوانان شهر سنندج، پایان ­نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی البرز.
برگر، پیتر و همکاران (1381). نوسازی و آگاهی: ذهن بی­خانمان. ترجمۀ محمد ساوجی، تهران: نشر نی.   
بهرامی کمیل، نظام (1398). نظریه رسانه­ ها. تهران: نشر کویر.
جنکینز، ریچارد (1394). هویت اجتماعی. ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
ساروخانی، باقر (1400). جامعه­ شناسی ارتباطات. تهران: اطلاعات.
کاستلز، مانوئل (1395). عصر اطلاعات،.ترجمه احد علی‌قلیان و افشین خاکباز، چاپ دهم، تهران: آگاه.
دلاوری، ابوالفضل (۱۳۸۳). شهر، هویت و سیاست در ایران معاصر. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
نوچه­ فلاح، رستم (۱۳۸۳). هویت: واقعیتی ثابت یا سیال. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
 
References
Aghapouri, H. (2018). Nationalism and diaspora in cyberspace: The case of the Kurdish diaspora on social media (Doctoral dissertation, ResearchSpace@ Auckland).
 
Aghapouri, J. H. (2020). Towards pluralistic and grassroots national identity: a study of national identity representation by the Kurdish diaspora on social media. National Identities, 22(2), 173-192.
 
Aghapouri, J., & Ahmadi, A. (2021). The representation and reconstruction of ethno‐national identity on social by Kurdish women in Rojhelat, Kurdistan‐Iran. Studies in Ethnicity and Nationalism, 21(2), 104- 125.
 
Alia, V. & Bull, S. (2015). Media and Ethnic Minorities. Edinburgh University Press.
 
Anderson, ­S. (2006). Imagined communities. Literary Criticism and Cultural Theory, ­49, 1-15.
 
Burkhanov, A. (2013). Ethnic state versus civic-nation state in Kazakhstan: National identity discourse in Kazakh and Russian media of Kazakhstan (Doctoral dissertation, Indiana University).
 
Dunu, I. V, Onoja, I. B & Asogwa, C. E. (2017). Rethinking ethnic identity through the media for sustainable national development in a multi-ethnic society. Journal of Sustainable Development in Africa, 19(1), 201-214.
 
Gheci, Sh., & Hall, S. (2020). “The work of representation”. In The Applied Theatre Reader (pp. 74-76). London: Routledge.
 
Hales, A. F., & Valeer Jr, W. P. (2014). Stimulating the quasi-statistical organ: Fear of social isolation motivates the quest for knowledge of the opinion climate. Communication Research, 40(4), 439-462.
 
Obrames, G.M. and Hogg, M.A. (2004). Social Psychology. 3rd ed. London: Prentice Hall Kegan Pan press.
 
Majstorović, D., & Turjačanin, V. (2013). “Ethnic and national identity and ethnic nationalism in the public sphere in Bosnia and Herzegovina: The case of major print media”. in Youth Ethnic and National Identity in Bosnia and Herzegovina (pp. 65-86). London: Palgrave Macmillan.
 
Mansell, R. (2011). The handbook of global media and communication policy. West Sussex, United Kingdom: Wiley-Blackwell.
 
Moon, S. J. (2013). Attention, attitude, and behavior: Second-level agenda-setting effects as a mediator of media use and political participation. Communication Research­ 40(5),­698-719.
 
Reganes, E. (1999). "What is a nation", Nation and narration, ed. by. Homi K. Bhabha, London&New York: Routledge.
 
Ross, T. (2021). Ethnic media and multi-dimensional identity: Pacific audiences’ connections With Māori media. Communication Theory, 31(2), 209-227.
 
Smets, K. (2018). Ethnic identity without ethnic media? Diasporic cosmopolitanism, (social) media, and distant conflict among young Kurds in London. International Communication Gazette, 80(7), 603-619.
 
Sui, M. (2023). Ethnic selective exposure: A test of cultural-identity based media selectivity theory. Mass Communication and Society, 26(2), 227-251.
 
Tynes, B. M., Umana-Taylor, A., Rose, C., Lin, J., & Anderson, C. J. (2012). Online racial discrimination and the protective function of ethnic identity and self-esteem for African American adolescents. Developmental Psychology, 48, 343–355. doi:10.1037/a0027032.
 
Ward, L. M. (2004). Wading through the stereotypes: Positive and negative associations between media use and Black adolescents’ conceptions of self. Developmental Psychology, 40, 284–294. doi:10.1037/0012-1649.40.2.284.
 
Zhou, Y., Sun, T., Zhong, B., & Yang, L. (2023). The power of media: the indirect impact of media use on ethnic Tibetans’ Chinese national identity. National Identities, 25(3), 215-230.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار