بررسی تاثیر سواد زیست محیطی بر فرهنگ مصرف سبز با نقش میانجی مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی (مطالعه موردی: شهروندان جهرم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 استاد، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

4 دانشیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

10.22034/scart.2024.140020.1402

چکیده

   در مدرنیتۀ متأخر، بخش عظیمی از تلاشها و برنامه های نهادها و کنشگران در خدمت رشد سواد و مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی به منظور برقراری تعامل انسانی با محیط زیست است. پژوهشها نشان می دهند که سواد زیست محیطی با اقدامات و نگرش های محیط زیستی ارتباط دارد و بر مشارکت فعال مردم در مسائل زیست بوم تأثیر بسیار دارد. مطالعه حاضر نیز، با هدف واکاوی نقش میانجی مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی در ارتباط بین سواد محیط زیستی و فرهنگ مصرف سبز انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق ساکنان 18 سال به بالای شهر جهرم و نمونه آماری 424 نفری که با استفاده از روش پیمایش و نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. نتایج توصیفی تحقیق نشان داد که نمره میزان فرهنگ مصرف سبز و سواد زیست محیطی بالاتر از حد متوسط و نمره میزان مسئولیت‌پذیری اجتماعی زیست محیطی در حد متوسط می‌باشد. نتایج روابط دو متغیره نیز نشان داد که میان سواد زیست محیطی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی زیست محیطی با فرهنگ مصرف سبز همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج روابط ساختاری نیز نشان داد که متغیرهای مستقل تحقیق در مجموع توانسته اند 21 درصد از تغییرات فرهنگ مصرف سبز را تعیین کنند که در این میان، تاثیر مسئولیت پذیری اجتماعی زیست محیطی بیش از سواد محیط زیستی می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the impact of environmental literacy on the culture of green consumption with the mediating role of social and environmental responsibility (Case study: the citizens of Jahrom)

نویسندگان [English]

  • Atefeh Rahmanian 1
  • Aliyar Ahmadi 2
  • Mohammad Tagh Iman 3
  • Asghar Mirfardi 4
1 PH. D. student of sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran
2 Associate professor, Department of Sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran
3 Professor, Department of Sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran
4 Associate professor, Department of Sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

In late modernity, a huge part of the efforts and programs of institutions and activists serve the development of environmental literacy and social responsibility in order to establish human interaction with the environment. Research shows that environmental literacy is related to environmental actions and attitudes and has a great impact on people's active participation in environmental issues. The present study has also been conducted with the aim of investigating the mediating role of environmental social responsibility in the relationship between environmental literacy and green consumption culture. The statistical population of the research is the residents of Jahrom city over 18 years of age and the statistical sample of 424 people who were selected using the survey method and multi-stage cluster sampling. The descriptive results of the research showed that the score of green consumption culture and environmental literacy is above average and the score of environmental social responsibility is average. The results of bivariate relationships also showed that there is a positive and significant correlation between environmental literacy and environmental social responsibility with green consumption culture. The results of structural relationships also showed that the independent variables of the research were able to determine 21% of the changes in green consumption culture, among which the impact of environmental social responsibility is more than environmental literacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • environmental social responsibility
  • environmental literature
  • green consumption culture
  • environmental crisis

مراجع

منابع   
بک، الریش (1400). جامعه خطر؛ به‌سوی مدرنیته‌ای نوین. ترجمه: رضا فاضل و مهدی فرهمندنژاد، تهران: نشر ثالث.
بودریار، ژان (۱۳۹۴). جامعه‌ی مصرفی: اسطوره‌ها و ساختارها. ترجمه‌ پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
دسترس، فرناز؛ خواجه نوری، بیژن (1398). بررسی رابطه بین عوامل جامعه­ شناختی و رفتار زیست ­محیطی شهروندان شهر شیراز. جامعه‌شناسی کاربردی، 30 (4)، 35-58.
رضادوست، کریم؛ طوافی، پویا (١٤٠٠). تبیین مدل ارتباطی فرهنگ شهروندی و سبک زندگی سلامت زیست­ محیطی (جامعه مورد مطالعه شهروندان بالای ١٨ سال ساکن در استان همدان). فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۴۶ (۱۲)، ٩٣-٣١.
ساتن، فیلیپ (١٣٩٢). درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط زیست. ترجمه صادق صالحی، تهران: انتشارات سمت.
سجاسی قیداری، حمدالله؛ شایان، حمید؛ فعال جلالی، امین (١٣٩8). کسب­ و کارهای مسئولانه: سنجش سطح مسئولیت­ پذیری زیست  محیطی صاحبان اقامتگاه‌های بوم­ گردی، مطالعه موردی خراسان رضوی. فصلنامه پژوهشی برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، ۴ (31)، 115-132.
کاستلز، مانوئل (١٣٩٣). قدرت ارتباطات. ترجمه حسین بصیریان جهرمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
گیدنز، آنتونی (1387). جهان رهاشده. ترجمه علی‌اصغر سعیدی و یوسف حاجی عبدالوهاب، تهران: نشر علم و ادب.
مشونیس، جان (١٣٩٥). مسائل اجتماعی. ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
هانیگن، جان (١٣٩٢). جامعه‌شناسی محیط زیست. ترجمه صادق صالحی، تهران: انتشارات سمت و دانشگاه مازندران.
هانیگن، جان (1394)، جامعه­ شناسی محیط زیست. ترجمه موسی عنبری و همکاران، انتشارات دانشگاه تهران.
References
Abe, H., Fritsch, M., & Wenning, M. (2022). Environmental Philosophy and East Asia: Nature, Time, Responsibility (1st ed.). Routledge.
Beghetto, V., Gatto, V., Samiolo, R., Scolaro, C., Brahimi, S., Facchin, M., & Visco, A. (2023). Plastics today: Key challenges and EU strategies towards carbon neutrality: A review. Environmental Pollution, 122102.
Brown, L. (2011). World on the Edge: How to Prevent Environmental and Economic Collapse. New York: W.W. Norton & Co.
Camilleri, M. A. (2017). Corporate sustainability, social responsibility and environmental management. Cham, Switzerland: Springer International Publishing.
Droz, Layna (2021). The Concept of Milieu in Environmental Ethics, Individual Responsibility within and Interconnected World. Routledge.
Fu, L., Zhang, Y., Xiong, X. & Bai, Y. (2018). Pro- Environmental Awareness and Behaviors on Campus: Evidence from Tianjin, China. Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14 (1), 427-445.
Ghalietal, M. R., Frayret, J. M., & Robert, J. M. (2016). Green social networking: concept & potential applications to initiate industrial synergies. Jour. of Cleaner Production, 115, 23-35
Hailwood, S. (2005). Environmental Citizenship as Reasonable Citizenship. Environmental Politics, 14:2, 195-210
Hannigen, J. (2006). Environmental Sociology. Routledge.
Heiskanen, E., Mont, O., & Power, K. (2014). A map is not territory-making research more helpful for sustainable consumption policy. Journal of Consumer Policy, 37(1), 27-44.
Joshi, Y., & Rahman, Z. (2019). Consumers' sustainable purchase behaviour: Modeling the impact of psychological factors. Ecological economics, 159, 235-243.‏
Lomônaco, J. F. B., Cabral, C. P., Ulasowicz, C., Quinelato, P. T., Villagran, P. A. B., & Zampieri, T. C. R. C. (2010). Conceito de responsabilidade social de gestores e empregados. Psicologia Ciência e Profissão, 30(1), 200-211.
Mastny, L. (2014). State of The World 2014: Governing for Sustainability. Washington: Island Press/Center for Resource Economics.
Mattila, A. S., & Hanks, L. (2012). Antecedents to participation in corporate social responsibility programs. Journal of Service Management, 23(5), 664-676.
McIntosh, M. (2003). Raising a Ladder to the Moon: The Complexities of Corporate Social & Environmental Responsibility. 1st Edition, NewYork: Palgrave MacMillan.
Panwar R, Han X, Hansen E, (2010). A Demographic Examination of Societal Views on Corporate Social Responsibility in the us Forest Products Industry. Forest Policy and Economics, 12 (2), 121- 28.
Pinskaya, M. Meleshchenko, O., Kovalchuk, O, Karpenko, O. & kompanets, E. (2021). Modelling the Impact of Environmental Responsibility on the Development of Enterprises. Global Journal of Environmental Scientific Management, 7 (4), 503-522.
Rees, W. (2008). ‘Toward sustainability with justice: Are human nature and history on side?’, in Sustaining Life on Earth: Environmental and Human Health through Global Governance. ed. C. Soskolne, New York: Lexington Books.
Ritzer, G. (2002). Encyclopedia of Social Theory. (2), London: Sage Publication.
Roberts, J., & Bacon, D. (1997). Exploring the subtle relationships between environmental concern & ecologically conscious consumer behavior. Jour. of Business Research, 40, 79-89. 
Roth, C. L. (1992). Environmental Literacy: Its Roots, Evolution and Directions in the 1990s. Colombus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics and Environmental Education.
Salehi, S. (2010). People & the Environment: A Study of Environmental Attitudes & Behaviors in Iran. Lambert Academi9c Publishing.
Salonen, A. Idowu, S., Capaldi, N., Zu, L. & Das Gupta, A. (2013). “Responsible Consumption”. in Encyclopedia of Corporate Social Responsibility. Berlin: Springer, 2048-2055.
Sekerka, L. E., & Stimel, D. (2011). How durable is sustainable enterprise? Ecological sustainability meets the reality of tough economic times. Business Horizons, 54, 115-124.
Severo, E. A., Guimarães, J. C. F. D., Dellarmelin, M. L., & Ribeiro, R. P. (2019). The influence of social networks on environmental awareness and the social responsibility of generations. BBR. Brazilian Business Review, 16, 500-518.
Shrivastava, P., & Berger, S. (2010). Sustainability principles: A review and directions. Organization Management Journal, 7, 246–261.
Soskolne C., Kotze, L., Mackey, B. and Rees, W. (2008). ‘Conclusions: Challenging our individual and collective thinking about sustainability’, in Sustaining Life on Earth: Environmental and Human Health through Global Governance. ed. C. Soskolne, New York: Lexington Books.
Sukhdev, P. (2010) ‘Preface’ to The Economics of Ecosystems and Biodiversity: Ecological and Economic Foundations. ed. P. Kumar, London: Earthscan.
Sutton, P. (2007). The Environment: A Sociological Introduction. Cambridge: Polity Press.
Vasilescu, R., Barna, C., Epure, M. & Baicu, C. (2010). Developing university social responsibility: A model for the challenges of the new civil society. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4177-4182.
Wackernagel, M. & Yount, J. D. (1998). The Ecological footprint: An indicator of progress toward regional sustainability. Environmental Monitoring and Assessment, 51, 511–529.
Washington, Haydn & Ehrlich, P.R. (2013). Human Dependence on Nature: How to Help Solve the Environmental Crisis. Routledge.  
Young, W., Hwang, K., McDonald, S., & Oates, C. J. (2010). Sustainable consumption: green consumer behaviour when purchasing products. Sustainable Development, 18(1), 20-31.‏

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار