تبیین انزوای اجتماعی نابینایان در پرتو متغیرهای اجتماعی (میدان مطالعه: شهر شیراز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دنشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

10.22034/scart.2024.140736.1466

چکیده

 انزوای اجتماعی به معنای زندگی بدون همراه، نبود دیگران مهم و ارتباطات مشترک، اعتماد و حرکت به سمت دوره‌های بحران و گسست در اتصالات عینی و شبکه‌های روابط اجتماعی اعضای جامعه است و می­ تواند تأثیر منفی بر عملکرد و بهزیستی افراد و پیوستگی اجتماعی درون جامعه داشته باشد.هدف این مطالعه، بررسی رابطۀ بین عوامل جامعه‌شناختی و انزوای اجتماعی نابینایان شهر شیراز است و در آن از نظریه آنومی مرتون به منزلۀ چارچوب نظری استفاده شده است. روش پژوهش، پیمایش و جمعیت آماری شامل نابینایان که شهر شیراز تحت پوشش بهزیستی بودند که بر اساس فرمول کوکران کل نمونه 362 نفر محاسبه شده است.  نمونه‌های آماری با  استفاده از روش نمونه گیری تصادفی به دست آمده‌‌اند و ابزار جمع‌آوری داده­ها پرسش‌نامه بوده است. طبق نتایج بدست آمده، 66 درصد از افراد نمونه مورد مطالعه از انزوای اجتماعی متوسط، 7/20 درصد از انزوای اجتماعی زیاد  و تنها 3/13 درصد از انزوای اجتماعی کم برخوردارند. در سطح روابط دو متغیره، یافته‌ها نشان می‌دهند بین عوامل جامعه شناختی حمایت اجتماعی ادراک شده و سلامت اجتماعی و بین عوامل زمینه‌ای درآمد، تحصیلات و وضعیت اشتغال با انزوای اجتماعی رابطۀ معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان می‌دهد متغیرهای مستقل 51 درصد  از تغییرات انزوای اجتماعی افراد نابینا را تبیین می‌کنند. معلولین و افراد نابینا برای اینکه در روابط خود و در مواجهه با مشکلات، دچار انزوا و افسردگی نشوند نیاز به آگاهی و دانش در برقراری ارتباط با یکدیگر دارند. بنابراین نیاز است که دولت به عنوان مهمترین نهاد صاحب قدرت و ثروت توجه مضاعفی به نیازهای این افراد داشته باشد. با برگزاری کارگاه‌های مهارت‌ افزایی، حمایت‌های مالی، دادن امتیازهای خاص برای کسب شغل و حتی فراهم آوردن شبکه‌های اجتماعی خاص برای نابینایان مانع افزایش انزوای اجتماعی این قشر از جامعه شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the relationship between sociological factors and social isolation of the blind in Shiraz

نویسندگان [English]

  • Majid Movahed 1
  • Ehsan Hamidizadeh 2
  • Khadije Zare 3
1 Professor, Department of Sociology, Faculty of Economic, Management and Social Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran
2 Assistant professor, Sociology Department,, Economy, Management and Social science Faculty, Shiraz University, Shiraz, Iran
3 PH. D. Student, of Sociology, Faculty of Economy, Management and Social Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Social isolation means living without a companion, the absence of significant others and common connections, trust and moving towards periods of crisis and disruption in the objective connections and networks of social relationships of members of society, and it can have a negative effect on the performance and well-being of individuals and social cohesion within society. The aim of this study is to investigate the relationship between sociological factors and social isolation of the blind in Shiraz, and Merton's theory of anomie is used as a theoretical framework. The research method, survey and statistical population included the blind people of Shiraz city under welfare, which was calculated based on Cochran's formula, the total sample was 362 people. Statistical samples were obtained using random sampling method and the data collection tool was a questionnaire. According to the results, 66% of the people in the sample had an average of 20.7% high social isolation and only 13.3% low. At the level of bivariate relationships, the findings show that there is a significant relationship between the sociological factors of perceived social support and social health and between the background factors of income, education and employment status with social isolation. The results of multivariate regression show that the independent variables explain 51% of the dependent variable, i.e., social isolation of blind people. Disabled people and blind people need awareness and knowledge in communicating with each other in order not to get isolated and depressed in their relationships and when facing problems. Therefore, it is necessary for the government, as the most important institution with power and wealth, to pay extra attention to the needs of these people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social isolation
  • blind people
  • social support
  • social health

مراجع

منابع   
احمدی، حمید (1384). جامعه شناسی انحرافات. تهران: انتشارات سمت.
پژهان، علی؛ پیراهری، نیر؛ روستایی، سجاد (1397). مطالعه دسترس ­پذیری خدمات و تسهیلات برای افراد با آسیب بینایی شهر تهران. مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی، 1 (3)، 37-19.
حضرتی صومعه، زهرا (1396). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر انزوای اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه آزاد اسلامی‌ واحد تهران مرکز). توسعه اجتماعی، 12(2)، 109-140.
حقیقتیان، منصور و صنعت ­خواه، علیرضا (1392). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی درون و برون گروهی و حمایت شهروندان از تولیدات ملی در شهر کرمان. همایش منطقه ای چالش­ها و راهکارهای توسعه در مناطق محروم، کرمان.
دورکیم، امیل (1387).خودکشی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
دیلینی، تیم (1389). نظریه­ های کلاسیک جامعه­ شناسی. تهران: نشر نی.
سادات­ شفیعی، سمیه ­السادات؛ موسوی ویایه، فاطمه (1400). بررسی پدیدارشناختی انزوای اجتماعی و آسیب­های اجتماعی خانواده جانبازان از منظر همسران. مسائل اجتماعی ایران، 12 (1)، 333-354.
سیف­ زاده، علی؛ حقیقتیان، منصور؛ مهاجرانی، علی اصغر (1398). حمایت ‌اجتماعی ادراک‌ شده و انزوای‌ اجتماعی در سالمندان. فصلنامه مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، 10(4)، 309-300.
شهبازیان خونیق، آرش؛ علی­پور، فاطمه؛ آناهید، ابراهیم؛ محمدیان قریبه، علی اصغر؛ شیخعلی‌زاده، سیاوش (1399). نقش تشخیصی هوش اجتماعی، قلدی و بهزیستی تحصیلی در انزوای اجتماعی دانش‌آموزان. اندیشه نوین تربیتی، 16(4)، 135 -151.
قربانی، علیرضا؛ اونق، نازمحمد؛ صالحی، عبدالرضا (1401). تحلیل عوامل اجتماعی فرهنگی موثر بر انزوای اجتماعی: مورد مطالعه شهر باغبهاداران. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 15(2)، 157-187.
کریمیان، کبری؛ پارسامهر، مهربان؛ افشانی، سید علیرضا (1398). رابطه میان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و انزوای اجتماعی در میان دانش‌آموزان دختر دبیرستانهای شهر شهرکرد. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۶ (۲)،۱۰۰-۸۳
کلانتری، عبدالحسین؛ حسینی ­زاده آرانی، سید سعید (1394). شهر و روابط اجتماعی: بررسی ارتباط میان انزوای اجتماعی و سطح حمایتی اجتماعی دریافتی با میزان تجربه احساس تنهایی. مطالعات جامعه شناختی شهری، 5(16)، 87-116.  
محسنی، منوچهر؛ دوران، بهرام؛ سهرابی، محمد هادی (1385). بررسی اثرات استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت (در میان کاربران کافی نت های تهران). مجله جامعه­شناسی ایران، 7 (4)، 72-95.
مرتن، رابرت (1385). مشکلات اجتماعی و نظریه جامعه شناسی. ترجمه: نوین تولایی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
موحد، مجید؛ سلامتیان، درنا (1400). سلامت معنوی و رفتار زیست محیطی (پیمایشی دربارۀ جوانان شیراز). جامعه شناسی فرهنگ و هنر، (2)3، 53-33.  
منصوری، محمد (1393). بررسی میزان انزوای اجتماعی زنان تحت حمایت بهزیستی شهر ایلام. (پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور واحد ایلام).
نامنی، محمدرضا؛ حیات روشنایی، افسانه؛ میلانی، فریده (1381). تحول روانی،آموزش و توانبخشی نابینایان. تهران: انتشارات سمت.
هورتولانس، رلوف؛ مشیلز، انجا و میوسن، لودوین (1394). انزوای اجتماعی در جامعه‌ی مدرن. ترجمه‌ی لیلا فلاحی سرابی و صادق پیوسته، تهران: جامعه‌شناسان.
یوسف­وند، سجاد؛ محسنی، رضاعلی؛ غیاثوند، احمد (1401). واکاوی تجربۀ زیستۀ کولی‌ها از طرد اجتماعی (مورد مطالعه: کولی‌های شهر خرم‌آباد). جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 4 (1)، 146-125. 
References
Asher, S. R., & Paquette, J. A. (2003). Loneliness and peer relations in childhood. Current Directions in Psychological Science, 12, 73-78.
Cacioppo, J. T., & Cacioppo, S. (2014). Social relationships and health: The toxic effects of perceived social isolation. Social and Personality Psychology Compass, 8(2), 58-72.
De Jong Gierveld, J., & Van Tilburg, T.G. (1987). The partner as source of social support in problem and non-problem situations.  Journal of Social Behavior and Personality, 2(2), 191-200.
Emerson, Eric (2021). Loneliness, social support, social isolation and wellbeing among working age adults with and without disability: Cross-sectional study.  Disability and Health Journal, (4)1, 100965. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2020.100965.
Li An, Lizhi Guo, Fengping Luo, Bin Yu (2021). Social isolation, loneliness and functional disability in Chinese older women and men: a longitudinal study. Age and Ageing, (50) 4: 1222–1228.
Mellor, D., Stokes, M., Firth, L., Hayashi, Y., Cummins, R (2008). Need for belonging, relationship satisfaction, loneliness, and life satisfaction. Personality and Individual Differences, 45(3), 213-218.
Most, T., Ingber, S., & Heled-Ariam, E. (2011). Social competence, sense of loneliness, and speech intelligibility of young children with hearing loss in individual inclusion and group inclusion. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 49(1), 259-272.
Park, R.E. (1928). Human Migration and the Marginal Man. American Journal of Sociology, 33(6), 881-893.
Püllüm, E.  Akyıl. R.C. (2017). Loneliness and Social Isolation among Elderly People Meandrous. Medical and Dental Journal 18(3),158-163
Rohde, N., D’Ambrosio, C., Tang, K.K (2016). Estimating the mental health effects of social isolation. Applied Research Quality Life, 5(11), 853–869.
Steptoe, A., Owen, N., Kunz-Ebrecht, S. R., & Brydon, L. (2004). Loneliness and neuroendocrine, cardiovascular, and inflammatory stress responses in middle-aged men and women. Psych neuroendocrinology, 29(5), 593-611.
Viruell-Fuentes, E. A. (2007). Beyond acculturation: immigration, discrimination, and health research among Mexicans in the United States. Social Science & Medicine, 65(7)
Zimet, G; Dahlem & Zimet, S (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Association, 52(1), 30-41.
Zwack, C. C., McDonald, R., Tursunalieva, A., Vasan, S., Lambert, G. W., & Lambert, E. A. (2023). Stress and social isolation, and its relationship to cardiovascular risk in young adults with intellectual disability. Disability and Rehabilitation, 45(6), 974-985.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار