پدیدارشناسی ادراک مخاطبان از تفأل به دیوان حافظ (مطالعه موردی: اساتید و دبیران ادبیات فارسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، همدان، ایران.

2 استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

3 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، همدان، ایران.

10.22034/scart.2024.140739.1467

چکیده

تفأل به دیوان حافظ یک فرهنگ سنّتی ایرانیان برای آگاهی از سرنوشتی است که در عالم غیب برای آدمیان و موجودات هستی رقم زده شده است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه تجارب زیسته استادان و دبیران زبان و ادبیات فارسی از تفأل به دیوان حافظ بود. رویکرد پژوهش، کیفی و به روش پدیدارشناسی بود. میدان پژوهش، استادان و دبیران زبان و ادبیات فارسی بودند. نمونه‌گیری به شیوه هدفمند و ملاک محور ترجیحی بود و تا اشباع نظری داده‌ها ادامه یافت و در نهایت 15 نفر در پژوهش مشارکت داشتند. ابزار پژوهش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود. داده‌ها به روش هفت مرحله ای کلایزی تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس یافته‌های پژوهش 70 کد اولیه و 19 مضمون فرعی (شامل: ارتباط با قرآن، اولیای خدا، علو مرتبه، استعداد خارق‌العادۀ فطری، تقدّس بخشی به دیوان حافظ، جایگاه تفأل بین مردم، عوامل مؤثر در تفأل به دیوان حافظ، تاریخچۀ تفأل به دیوان حافظ، اعتقاد حافظ به فال، تفأل به دواوین دیگر، نقش تفأل در قدرت انتخاب، ریشۀ فال، زبان و هنر شعری، رمزپردازی و سمبولیسم غنی، شورآفرینی و امیدبخشی، رسایی بیان در شعر، توجّه به روحیات و افکار مخاطب، موسیقی الفاظ و گوش‌نوازی کلمات و توجّه خاص به ایراد صنعت‌های مختلف لفظی و معنوی) احصا شد که در در قالب 5 مضمون اصلی (شامل: ویژگی‌های شخصیتی حافظ، جایگاه دیوان حافظ، جایگاه تفأل با حافظ، اختصاصات شعر حافظ، فرم وصورت شعر حافظ) طبقه بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Phenomenology of audiences' perceptions of Tafaol to Hafez's Divan (Case study: Persian literature professors' and teachers)

نویسندگان [English]

  • Ali NajafI 1
  • Mohammad Paknahad 1
  • Hossain Hassani 2
  • Zahra Amini 3
1 Assistant Professor, Persian Language and Literature, Farhangian University Hamadan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology and Educational Sciences, Yazd University, Yazd, Iran.
3 Master of Persian Language and Literature, Farhangian University, Hamadan, Iran.
چکیده [English]

The aim of the current research was to study the lived experiences of professors and teachers of Persian language and literature from Tafal to Divan Hafez. The research approach was qualitative and phenomenological. The field of research was professors and teachers of Persian language and literature. Sampling in a purposeful and criterion-oriented manner was preferred and continued until the theoretical saturation of the data, and finally 15 people participated in the research. The research tool was semi-structured in-depth interview. The data were analyzed using the seven-step Claysey method. Based on the findings of the research, 70 primary codes and 19 sub-themes (including: connection with the Qur'an, saints of God, exaltation, innate extraordinary talent, sanctification of a part to Hafez's Diwan, the place of filth among people, factors influencing the filth of Hafez's Divan, history Tafaal to Hafez's court, Hafez's belief in horoscopes, Tafaal to other divins, the role of Tafaal in the power of choice, the root of horoscopes, language and poetic art, coding and rich symbolism, excitement and hope, expression in poetry, attention to the moods and thoughts of the audience, The music of the words and listening to the words and paying special attention to the problems of different verbal and spiritual industries) were counted in the form of 5 main themes (including: Hafez's personality traits, the place of Hafez's Diwan, the place of the relationship with Hafez, the specialties of Hafez's poetry , the form of Hafez's poetry) were classified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology
  • fortune teller
  • Qur'an reciter
  • Tafaal
  • interpretation