تأثیر هنجارهای جنسیتی جامعۀ شهری ایران بر نمودهای جنسیتی پوشاک روزمره (مطالعۀ موردی : جوانان 18-35 ساله)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر ایران، تهران، ایران.

2 گروه طراحی پارچه و لباس ، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر ایران، تهران، ایران.

10.22034/scart.2025.141687.1564

چکیده

هنجارهای جنسیتی با تفکیک مفاهیم مردانه و زنانه، تأثیر بسزایی در تمایز نقش‌های اجتماعی می‌گذارند و افراد را به واسطۀ جنسیت‌شان در معرض قضاوت قرار می‌دهند. لباس که به عنوان ابزار مهمی در بروز جنسیت برساختۀ هر فرد عمل می‌کند، نقش پررنگی در تلقی نمودهای جنسیتی دارد. هدف پژوهش حاضر این است که با تحلیل هنجارهای جنسیتی در جامعۀ شهری ایران نسبت به شناسایی نمودهای جنسیتی پوشاکِ مصرفی روزمره اقدام کند. بدین ترتیب پژوهش در راستای پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان با تحلیل هنجارهای جنسیتی جامعۀ شهری ایران، نسبت به شناسایی پوشاک بدون جنسیت روزمره اقدام کرد؟ امروزه میل جوانان به پوشیدن لباس‌های کاربردی سبب شده است که شیوه‌های پوشاکی آنان به بی‌جنسیتی گرایش پیدا کند و این گرایش در بازار پوشاک روزمره مشهود است. پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی انجام شده و جهت گردآوری اطلاعات از دو شیوه اسنادی و میدانی استفاده ‌شده است. ابزار تحقیق، پرسشنامه و جامعه آماری تحقیق جوانان 18 تا 35 ساله جامعه شهری ایران بوده است. از تجزیه و تحلیل داد‌های به‌دست آمده مشخص شد که در بازۀ سنی مورد مطالعه، نمودهای جنسیتی «مردانه» با سهولت بیشتری توسط زنان اتخاذ می‌شوند، درحالی‌که نمودهای جنسیتی «زنانه» در پوشاک روزمره محدودیت‌هایی به وجود می‌آورند؛ همچنین پژوهش نشان داد که با حذف تلقی‌های زنانه از لباس که شامل عناصری مثل رنگ، نقش، تزئینات، عناصر زیبایی‌شناسانۀ غیرکاربردی، بدن‌نمایی و هرگونه تداعی‌های حسّی زنانۀ مفروض می‌شوند، می‌توان لباسی تاحدممکن عاری از تلقی‌های جنسیتی داشت که از نگاه جامعۀ مصرف‌کنندۀ مورد مطالعه مطلوب‌تر به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Impact of Gender Norms in Urban Iranian Society on Gender Expressions in Casual Wear

نویسندگان [English]

  • Mohadese Zalekian 1
  • Manzar Mohammadi 1
  • Farideh Hajiani 2
1 Fabric Design Deparment, faculty of Applied Arts, Iran University of Art, Tehran, Iran
2 Fabric Design Department, Faculty of Applied Arts, Iran University of Art, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Gender norms, when differentiated into masculine and feminine concepts, significantly influence social role differentiation and subject individuals to judgments based on their gender. Clothing, as a crucial tool for expressing gender, plays a prominent role in shaping gender perceptions. This research aims to analyze gender norms in Iranian urban society and identify gender expressions in everyday consumer casual wear.
Thus, the research aims to answer the question: How can we identify gender-neutral casual wear through the analysis of gender norms in Iranian urban society? Nowadays, the inclination of young people toward practical and comfortable clothing has led to the adoption of gender-neutral elements in their attire, particularly evident in the mass market for casual wear. This research employs a descriptive-analytical approach, collecting data through both documentary and field methods. The research tool is a questionnaire administered to young individuals aged 18 to 35 in the urban community of Iran.
The analysis of the obtained data reveals that within the studied age range, masculine gender expressions are more readily adopted by women, while feminine gender expressions in casual wear exhibit certain limitations. Furthermore, by eliminating feminine connotations from clothing—such as color, patterns, decorative elements, non-functional beauty features, body display, and sensory cues—it is possible to create gender-neutral attire that aligns with the preferences of the studied consumer community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Urban Society
  • Gender Norms
  • Casual Wear