بازتاب شرایط اجتماعی در شعر نو کُردی (مورد مطالعه: اشعار جلال ملکشا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد سنندج

https://doi.org/10.34785/J016.2022.016

چکیده

جلال ملکشا (1330 – 1399) از شاعران نوپرداز کرد زبان است که تجربۀ شاعرانۀ او به قبل از انقلابِ اسلامی بر­می­گردد. او در ابتدا به زبان فارسی شعر می­سرود و با آنکه سن و سال چندانی نداشت، به دلیل توانایی خاصی که در نوشتن از خود نشان داد، توانست عضو کانون نویسندگان ایران شود. پس از سقوط سلطنت، با توجه به شرایطِ پیش آمده و فضای حاکم بر جامعۀ کردی، به سرودن شعر کُردی روی آورد و خیلی زود موفقیت­هایی به دست آورد. یکی از مهمترین ویژگیهای شعر جلال، بازتاب مسائل جامعه در آن است. او به دلیل مشکلات فراوانی که دید، روان ناآرام و معترضی داشت. اعتراض­های او که بیشتر به «منِ اجتماعی» او برمی­گردد، گاه رنگ ایدئولوژیکی به خود می­گیرد و توانسته است در این رابطه، از زبان شعر برای مبارزه با بی­عدالتی­ها و ستم­ها و ظلم­ها و فقرها بهره ببرد. شعر او بازتاب جامعۀ اوست و به خوبی توانسته ­است چهرۀ زشت جامعۀ خود را در قالب شعر و چند داستان کوتاهی که نوشت، به نمایش بگذارد. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه­ای و تکنیک تحلیل محتوا انجام شده، سعی شده است به بازتاب مسائل جامعه در اشعار جلال پرداخته شود. نتایج پژوهش حاکی از این است که شعر جلال نمودار مصائب و رنج­هایی است که از نگاه او بر جامعه رفته است و از طرف دیگر توانسته­ است نگاه برخی از گروه­های اجتماعی را در شعر خود نشان بدهد. در واقع شعر او همان­گونه که لوکاچ گفته­، بازتاب مسائل جامعۀ اوست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection of social conditions in modern Kurdish poetry (Case study Jalal Malekshah’s poems)

نویسنده [English]

  • Jamal Ahmadi
چکیده [English]

Jalal Malekshah is one of the modern Kurdish poets whose poetic experience dates back to pre-Islamic Revolution. He first wrote poetry in Persian, and although he was not very old, he became a member of the Writers' Association of Iran due to his special ability in writing. After the fall of the Pahlavi regime, he started composing Kurdish poetry due to the current situation and the atmosphere in Kurdish society, and he soon achieved success. One of the most important features of Jalal's poetry is the reflection of society's issues and social conditionss. He had a restless and protesting psyche because of the many problems he saw. His protests, which mostly concern his social self, sometimes take on an ideological color and in this regard, he has been able to use the language of poetry to fight against injustices, oppression and poverty. In reflecting social conditions, he has been able to show the ugly face of his society in the form of poetry and a few short stories he wrote. In this research, which has been done in a descriptive-analytical method, using content analysis techniques, we try to interpert the problems of society in Jalal's poems. The results of the research indicate that Jalal's poetry is a diagram of suffering and persecution from his point of view on society and on the other hand he has been able to show the view of some social groups in his poetry. In fact, his poetry, as Lukach puts it, reflects the problems of his society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reflection
  • Kurdish poetry
  • social condition
  • suffering
زرین کوب، عبدالحسین. (1373). پله پله تا ملاقات خدا. تهران: انتشارات علمی.
ژان، ایوتادیه. (1398). جامعه­ شناسی ادبیات و بنیانگذاران آن. ترجمۀ محمد جعفر پوینده. تهران: نقش جهان.
سارتر. ژان پل. (1388). ادبیات چیست؟ ترجمۀ ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی. تهران: نیلوفر.
سلدون، رامان و پیتر ویدوسن. (1397). راهنمای نظریه های ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: بان.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1380). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.
شفیعی کدکنی. محمدرضا. (1373). موسیقی شعر. تهران: آگه.
عسگری حسنکلو، عسگر. (1377). سیر نظریه­ های جامعه­شناختی در ادبیات. مجلۀ ادب پژوهی. 4: 64- 43.
فاضلی، فیروزه و نسرین کریم­پور. ( 1389). جامعه­ شناسی ادبیات. شاخه ­ها و روش­ها. 45 (پیاپی 159): 64- 58.
گلدمن، لوسین. (1398). پیوند آفرینش ادبی با زندگی اجتماعی. ترجمۀ محمد جعفر پوینده. تهران: چشمه.
لنار، ژاک. (1398). جامعه ­شناسی ادبیات و شاخه­های گوناگون آن. ترجمه محمد جعفر پوینده. تهران: نقش جهان.
مسکوب، شاهرخ. (1378). داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع. تهران: فرزان.
مقدادی. بهرام. (1393). دانش­نامۀ نقد جدید. تهران: دالاهو.
ملکشا، جلال. (1383). زره ی زنجیری و شه ­دیله­ کان. سنندج: پرتوبیان و هه­ژار.
ولک. رنه (1373). تاریخ نقد جدید. ترجمه سعید ارباب شیرانی. تهران: نیلوفر.