تحلیل وضعیت فرهنگیِ سیستان و بلوچستان از دید کنشگران میدانِ فرهنگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان؛ زاهدان، ایران.

2 استادیار مردم‌شناسی و عضو پژوهشکده مطالعات و سیاست‌گذاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی؛ تهران، ایران.

https://doi.org/10.34785/J016.2022.010

چکیده

مقالة حاضر برگرفته از یک پژوهش اکتشافیِ انجام‌شده در سال 1399 است که بر پایة نوعی روش‌شناسی کیفی، به دنبال آن بوده تا تحلیلی از وضعیت فرهنگی و هنری استان­ سیستان و بلوچستان با تکیه بر نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها، و همچنین نیازها و خواسته‌های فرهنگی این استان، با تمرکز بر گسترش عدالت فرهنگی ارائه نماید. نتایج پژوهش مؤید آن است که از منظر 23 فعال و صاحب‌نظرِ مصاحبه‌شونده، استان سیستان و بلوچستان به‌لحاظ فرهنگی از ضعف‌هایی اساسی مانند ضعف در زیرساخت‌های فرهنگی و هنری؛ عدم وجود وحدت نظر و رویه در حوزة فرهنگ و هنر؛ کمبود آگاهی‌های فرهنگی و هنری، در کنار کمبود بازار عرضة محصولات این حوزه؛ عدم آشنایی و برخورداری از حقوق اولیه در این حوزه؛ و عدم حمایت شایسته از اهالی فرهنگ و هنر رنج می‌برد. مهم‌ترین نقاط قوّت استان نیز عبارتند از: پیشینة فرهنگی و تمدنی غنی؛ وجود تنوعات جغرافیایی و طبیعی؛ و وجود ظرفیت‌ها و استعدادهای انسانی قابل‌توجه. وجود قابلیت‌ها و امکانات صدور عناصر فرهنگی و هنری، و وجود زیست‌بوم دانش‌بنیان و صنایع خلاق فرهنگی - هنری از جمله مهم‌ترین فرصت‌هایی هستند که سیستان و بلوچستان می‌تواند به‌لحاظ فرهنگی و هنری از آن‌ها بهره ­گیرد. این در شرایطی است که بازاندیشی در گفتمان‌ها و نگرش‌های فرهنگی کلیشه‌ای؛ سرمایه‌گذاری و حمایت از جوانان و فعالان حوزة فرهنگ و هنر؛ اهتمام به تقویت هنرستان‌ها، کارگاه‌های تولید هنری و فعالیت‌های محصول‌محور؛ حمایت از تولیدکنندگان بومی محتوی نظیر آثار نمایشی و مستند؛ و انتخاب مدیران جهادی متعهد و متخصص از مهم‌ترین خواسته‌ها و نیازهای حوزة فرهنگ و هنر این استان است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، پیشنهاد می‌گردد ضمن جلب مشارکت واقعی شهروندان این استان، زیرساخت‌های فرهنگی - هنری و نیز فعالیت رسانه‌های جمعی و انجمن‌های مربوطه در استان تقویت گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The analysis of the cultural condition of Sistan and Baluchestan from the perspective of the activists of cultural field

نویسندگان [English]

  • Mohammad Osman Hosseinbor, 1
  • Behrouz Roustakhiz 2
1 Associate Prof. of Sociology, University of Sistan and Baluchestan; Zahedan, Iran.
2 Assistant Prof. of Anthropology and Member of Research Institute for Social Policy and Social Studies, Allameh Tabatabai University; Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present article is taken from an exploratory research based on a qualitative methodology. It seeks to provide an analysis of the cultural status of Sistan and Baluchestan province based on its strengths and weaknesses, opportunities and threats, as well as the needs and cultural demands of this province. The results of the study confirm that mentioned province suffers from major weaknesses in the field of culture; Such as weakness in infrastructures, lack of unity of opinion and practice, lack of cultural and artistic awareness, lack of market for cultural and artistic products, and lack of support from artists. The most important strengths of the province are: rich cultural, the existence of geographical and natural diversity, the existence of significant human capacities and talents. Existence of capabilities and facilities for exporting cultural and artistic elements, and existence of knowledge-based ecosystem and creative cultural-artistic industries are among the most important opportunities that Sistan and Baluchestan province can take advantage of culturally and artistically. This is while rethinking in discourses and stereotyped attitudes, investing in and supporting youth and activists in the field of culture and art, strengthening art galleries and art production workshops and product-oriented activities, and supporting local content producers and the selection of committed and expert managers are the most important demands and needs of the field of culture and art of this province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Culture"
  • "Cultural Status"
  • "Cultural Observation"
  • "Cultural Policy-making"
  • "Sistan and Baluchestan"
حسین­ بر، محمدعثمان. (1396). گزارش تحلیل مسائل و آسیب­های اجتماعی استان سیستان و بلوچستان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
حسین ­بر، محمدعثمان. (1398). مسائل اجتماعی و چالش‌های توسعه در استان سیستان و بلوچستان (گزارش طرح پژوهشی). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
خبرگزاری دانشجویان ایران. (1399). حضور سیستان‌وبلوچستان در جمع ۵ استان برتر دارای بیشترین تعداد شرکت‌های خلاق؛ به نقل از سید محمد حسین سجادی نیری، دبیر وقت ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. کد خبر: 99022920742؛ تاریخ دسترسی: 1/04/1399. قابل دسترسی به آدرسِ https://www.isna.ir/news/99022920742.
روستاخیز، بهروز. (1397). مواجهه با خود و دیگری: فهم تحولات گفتمانی مسئله هویت در بلوچستان ایران (رساله دکتری مردم‌شناسی). تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
زکریایی­ کرمانی، ایمان؛ نظری، امیر و شفیعی سرارودی، مهرنوش. (1394). مطالعة نقوش سفالینه­ های معاصر روستای کلپورگان سراوان با رویکرد انسان­شناسی هنر. مجله نگره؛ 10 (36): 91-74.
سالارزایی، امیرحمزه. (1392). گزارش طرح پژوهشی رصد جریان­های تأثیرگذار فرهنگی-اجتماعی حاکم بر استان سیستان و بلوچستان. زاهدان: سازمان تبلیغات اسلامی استان سیستان و بلوچستان.
سیدامامی، کاووس. (1387). ادراک گروه­های قومی از تصاویر رسانه­ای خود. مجله تحقیقات فرهنگی ایران؛ 1 (4): 119-78.
شیرانی، مینا؛ و همکاران. (1397). بررسی انسان­شناختی نقوش سفال کلپورگان سراوان. مجله هنرهای زیبا؛ 23 (4): 80-71.
ضرغامی، برزین؛ و انصاری­زاده، سلمان. (1391). تحلیل فرصت­ها و تهدیدهای ژئوپولیتیکی قوم بلوچ ازدیدگاه نظریه­ شکاف­های سیاسی ـ اجتماعی. مجله جغرافیای انسانی، 81: 110-95.
فاضلی، نعمت­ الله؛ و قلیچ، مرتضی. (1393). نگرشی نو به سیاست فرهنگی: سیاست فرهنگی از دیدگاه مطالعات فرهنگی. تهران: تیسا.
کاروانی، عبدالطیف؛ و غفاری ­نسب، اسفندیار. (1398). کاوش کیفی ادراک دانشجویان بلوچ از بازنمایی هویت بلوچ­ها در رسانه ­های جمعی؛ مورد مطالعه: دانشجویان بلوچ تحصیلات تکمیلی. مجله جهانی رسانه؛ 14 (2): 163-131.
محمدپور، احمد. (1388). تحلیل داده­های کیفی: رویه­ ها و مدل­ ها. مجله انسان­شناسی؛ 10: 160-127.
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395.
مسرور علی نودهی، مرتضی؛ و اسالم­نژاد گیلوائی، مونا. (1396). بیکاری در استان سیستان و بلوچستان: توصیف، تبیین و راهکارها؛ در کتاب تحلیل مسائل و آسیب­های اجتماعی استان سیستان و بلوچستان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مقبلی، آناهیتا؛ و شر علی­ یان، فاطمه (1395). نقش­مایه­ های به­ کار رفته در هنر سیستان و بلوچستان. مجله مطالعات تطبیقی هنر؛ 6 (11): 98-85.
میری، فریبا؛ و ترکمانی، جواد. (1396). ارزیابی درجه توسعه ­یافتگی شهرستان­های استان سیستان و بلوچستان؛ کاربرد روش­های چندمعیاری. مجله اقتصاد کشاورزی، 12 (1): 119 95.
نظری، امیر؛ زکریایی کرمانی، ایمان؛ شفیعی سرارودی، مهرنوش. (1393). مطالعه تطبیقی نقوش سفالینه ­های کلپورگان با نقوش سوزن­دوزی بلوچ. مجلة مطالعات تطبیقی هنر؛ 4 (8): 47-31.
وب­گاه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی. (1396). افتتاح نخستین بازار بزرگ فرهنگ، هنر و صنایع دستی در زاهدان. تاریخ دسترسی: 21/05/1399؛ به آدرسِ http://www.chht-sb.ir/fa/newsview/783 .
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران. (98-1391). سالنامة آماری فرهنگ و هنر کشور. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
Creswell, J. W. (2011). Research Design: Qualitative, Quantitative and Mixed Method Approaches. CA: Sage.