واکاوی تجربۀ زیستۀ کولی‌ها از طرد اجتماعی (مورد مطالعه: کولی‌های شهر خرم‌آباد)

یوسفوند, سجاد; محسنی, رضاعلی; غیاثوند, احمد

doi:https://doi.org/10.34785/J016.2022.011

واکاوی تجربۀ زیستۀ کولی‌ها از طرد اجتماعی (مورد مطالعه: کولی‌های شهر خرم‌آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای گروه جامعه شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² 2. دانشیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

³ 3. دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

https://doi.org/10.34785/J016.2022.011

چکیده

پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه زیسته کولی‌ها از طرد اجتماعی انجام شده است و تلاش شده زیست‌جهان و نظام معنایی کولی‌های شهر خرم آباد از طرد و زیست حاشیه‌ای توصیف و تفسیر شود. بر همین اساس از پارادایم تفسیری و رویکرد روش‌شناختی پدیدارشناسی، برای اجرای این تحقیق استفاده شد تا از این طریق با رجوع به تاریخچه زندگی اجتماع حاشیه نشین کولی ها به فهم میان‌ذهنیت‌های آنها پرداخت. جمع‌آوری داده‌ها با مشارکت-کنندگان از طریق ابزارهای مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و بحث گروهی انجام شد. در این مطالعه با انجام مصاحبه با 18 نفر و برگزاری دو بحث گروهی اشباع نظری حاصل شد. برای انتخاب مشارکت‌کنندگان روش نمونه‌گیری نظری مبنا قرار گرفت و نمونه گیری گلوله برفی به کار گرفته شد. محور اصلی یافته‌های این مطالعه، چندوجهی بودن محرومیت و طرد کولی‌های حاشیه‌نشین را نشان‌ می‌دهد که مفهوم پایه «زیست در حاشیه کولی‌ها» را به تصویر کشیده است. چرخه محرومیت‌زا زندگی کولی‌ها در قالب مقولاتی از قبیل «زیستن در حاشیه اقتصاد رسمی، معضل معیشت و ناامنی شغلی، بی‌پناهی و فروافتادن در چرخه محرومیت، تقلای نافرجام در پذیرش اجتماعی، احساس غریبگی و ناکامی از دوران کودکی، دغدغه روزمرگی و تنزل پیوندهای گروهی، محرومیت مضاعف، پناه گرفتن درفضاهای بی دفاع شهری» توصیف و تفسیر شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Gypsiesʼ lived experience of social exclusion (Case study of Khoramabad cityʼs Gypsies)

نویسندگان [English]

sajad yousefvand ¹
rezaali mohseni ²
ahmad ghyasvand ³

¹ 1. P. HD Student of Iran's Social Problems, Islamic Azad University of Tehran Central, Iran.

² 2. Associated Professor of Sociology, Islamic Azad University of Tehran Central, Iran. (Corresponding Author)

³ 3. Associated professor of Sociology, Allameh Tabtabaie University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Current research has been done by the purpose of analyzing gypsiesʼ lived experience of social exclusion and it was tried to describe and interpret Khoramabad gypsiesʼs life world and semantic system of exclusion and marginal subsistence. On this basis, interpretive paradigm and methodological phenomenology approach are used to gain insight about gypsies intersubjectivities by refrence to their marginal community life history. Semi-structured interview tools and group discussion were taken to collect data from participants. In this study theoretical saturation was obtained after interviewing with 18 people and holding 2 group discussion sessions. To choose participants, theoretical sampling was based and snowball sampling was employed. The main axis of this research results shows gypsiesʼ multi-dimensional deprivation and exclusion that has drawn basic concept of subsistence in gypsiesʼ margin. Producing deprivation cycle of gypsiesʼ life is described and interpreted in some categories, like: “gender stereotypes, To subsist in formal economy margin, livelihood trouble and job insecurity homelessness and falling in deprivation cycle, unsuccessful struggling with social acceptance, feeling strangeness and failure since childhood, anxiety about daily life and degrading group bounds, multiplied deprivation, sheltering in urban defenceless areas”. This group is standed in a continuous exclusion process so that gypsies economical exclusion overlaps social, cultural and institutional exclusion which provides their “falling out” situation of social subsistence with out considering a way to exit this situation. In struggling with subsistence, they continuously reproduce exclusion of society process through vandalism, criminal and deviant behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

Exclusion
Marginalization
Social Support
Gypsy
Khorramabad

مراجع

اسفاری، میترا. (1394). پویایی هویتی غربت‌ها «مطالعه‌ی اتنوگرافیک هادوری در چهارراه‌های تهران». نامه انسانشناسی، 13(22): 37-11.

بلیکمور، کن. (1385). مقدمه‌ای بر سیاستگذاری اجتماعی، ترجمه علی اصغر سعیدی و سعید صادقی جقه، تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.

بوردیو، پیر. (1389). نظریه کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نشر فلسفه، نقش و نگار.

خوشرو، زینب؛ فیروزآبادی، سید احمد و فرضی زاده، زهرا. (1397). مطالعه علل، ابعاد و پیامدهای طرد اجتماعی بر حسب جنسیت؛ مورد مطالعه: زنان کولی روستای چشمه کبود شهرستان ایلام، مطالعات اجتماعی اقوام، 1(1): 57-33.

صفی خانی، ثمره. (1396). مطالعه پدیدارشناختی کولی‌ها در تهران: تجارب زیسته غربت‌های بابل در دروازه غار و لب خط، رساله دکترای تخصصی، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.

صفیخانی، ثمره؛ موسوی، سیدیعقوب و رجبلو، قنبرعلی. (1395). هویت در آستانه کولی‌های ساکن در تهران. تحقیقات فرهنگی ایران، 9(3) ): 29-1.

عظیمی، میترا و ابراهیمی، مریم. (1398). موانع بازپیوند اجتماعی کولی‌های محلۀ هرندی تهران. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 10(1): 216-195.

غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا. (1389). چرخش مفهومی و نظری از فقر به سازه مطرودیت اجتماعی، برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 2 (4): 66- 35.

فیروزآبادی، سیداحمد و صادقی، علیرضا. (1392). طرد اجتماعی: رویکردی جامعه شناختی به تهران: جامعه شناسان.

فیروزآبادی، سیداحمد و صادقی، علیرضا. (1389). مطالعه ابعاد طرد اجتماعی زنان روستایی سرپرست خانوار در رابطه با وضعیت اشتغال و اقامت، زن در توسعه و سیاست، 8 (2): 114-93.

کاستلز، مانوئل. (1385). عصر اطلاعات، قدرت هویت، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، انتشارات طرح نو.

کرسول، جان. (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش، انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قومنگاری، مطالعه موردی). ترجمه حسن دانایی فرد و حسین کاظمی، تهران: انتشارات صفار.

گیدنز، آنتونی. (1390). تجدد و تشخص، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشرنی.

گیدنز، آنتونی و بردسال، کارن. (1386). جامعه شناسی، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

نامنی، ابراهیم، نامنی، روح اله و غربی، موسی الرضا. (1397). بررسی تأثیر طرد اجتماعی غربت‌ها بر احساس امنیت اجتماعی ساکنین شهر سبزوار. مطالعات امنیت اجتماعی، 9(53): 62-33.

هال، آنتونی و جیمز میجلی. (1388). سیاست اجتماعی و توسـعه، ترجمـه مهـدی ابراهیمـی و علیرضا صادقی، تهران، جامعه شناسان.

یوسفوند، سامان. (1399). معمای فقر و توسعه؛ از شعبده بازی تا واقعگرایی، تهران: نشر اندیشه احسان.

Cervi, L., & Tejedor, S. (2020). Framing “The Gypsy Problem”: Populist Electoral Use of Romaphobia in Italy (2014–2019). Social Sciences, 9(6), 105.‏

Colaizzi, P. F., Valle, R. S., & King, M. (1978). Existential phenomenological alternatives for psychology. Psychological research as the phenomenologist views it, 48-71.

Flotten, T. (2006), Poverty and social exclusion – two sides of the same coin? A comparative study of Norway and Estonia. Oslo: Fafo

Gezgin, E., & Greenfields, M. (2017). A Study on the Sociology of Pierre Bourdieu and Conducting Social Research with Gypsy/Roma Groups. Journal of Gypsy Studies, 1(1), 31-47.‏

Kenrick, D. (2007). Historical dictionary of the Gypsies (Romanies). Scarecrow Press

Lane, P., Spencer, S., & Jones, A. (2014). Gypsy, traveller and Roma: experts by experience.‏

Mayall, D. (2005). Gypsy identities 1500-2000: From Egipcyans and Moon-men to the ethnic Romany. Routledge.‏

Millan, M., & Smith, D. (2019). A comparative sociology of Gypsy Traveller health in the UK. International journal of environmental research and public health, 16(3), 379.

Moustakas, C. E. (1994). Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Narayan, D., Chambers, R., Shah, M. K., & Petesch, P. (2000). Voices of the Poor: Crying out for Change. New York: Oxford University Press for the World Bank.‏

Ozatesler, G. (2014). Gypsy stigma and exclusion in Turkey, 1970: The social dynamics of exclusionary violence. Springer.

Polkinghorne, D. E. (1989). "Phenomenological research methods". in R. S. Valle & S. Halling (eds.), Existential Phenomenological Perspectives in Psychology (pp.41-60). New York: plenum press.

Sidanius, J., & Petrocik, J. R. (2000, February). Ethnicity and national identity: A comparison of three perspectives. In conference Re-Thinking Democracy in the New Millennium. Houston, Texas. Available at: http://www. uh. edu/democracy/sidaniust. pdf.‏

Smith, D., Newton, P., Berlin, J., & Barrett, S. (2020). A community approach to engaging Gypsy and Travellers in cancer services. Health Promotion International, 35(5), 1094-1105.‏

Van Manen, m. (1990). Researching lived Experience: Human Science for an Action Sensitive Pedagogy. London, Ontario, Canada: the university of western Ontario.

Vranken, J. (2004). Changing forms of solidarity: urban development programs in Europe. Cities of Europe. Changing Contexts, Local Arrangements, and the Challenge to Urban Cohesion, 255-276.‏

Wazeema, T. M. F. (2020). Social exclusion and vulnerability of people in gypsy community.‏ 7th International Symposium – (2020) on “The Moderate Approach to Human Development through Islamic Sciences and Arabic Studies” pp.685 - 693.

Wessels, B. and Miedema, S. (2002) Towards understanding situations of social exclusion, in Steinert and Pilgrim welfare policy from below: struggles against social exclusion in Europe, Aldershot, Ashgate.

Woolcock, M. (2002) social capital and development: concept, evidence and application. Work shop on understanding and building social capital in Croatia. Zagreb.