کارکردهای رسانه‌ای موسیقی رپ در چارچوب خرده‌فرهنگ هیپ‌ هاپ (مورد مطالعه: رپ زیرزمینی فارسی در دهه‌های هشتاد و نود شمسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکده معارف اسلامی، فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی، فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران.

doi.org/10.34785/J016.2022.022

چکیده

  در جهان کنونی «موسیقی» رسانه ­ای تاثیرگذار و یک کالای پرمصرف فرهنگی محسوب می‌شود. موسیقی به ­واسطه جذابیت‌های سمعی و تهییج روانی افراد، اثرات روحی و روانی موثر و ماندگاری ایجاد می‌کند. در سال‌های اخیر، موسیقی «رپ» به­ عنوان ابزار رسانه‌ایِ خرده‌فرهنگِ «هیپ‌هاپ»، طرفداران زیادی را جذب خود کرده که عمدتاً در تنش و یا تضاد با فرهنگ غالب جوامع حرکت می­ کند و از این حیث به آن موسیقی زیرزمینی نیز گفته می‌شود. این نوع موسیقی سعی می‌کند با خیابانی­ ترین کلمات، عامی­ ترین افراد جامعه را تهییج و جذب نمایند. این نوع از رسانه در متن ­ها و فرامتن ­های خود انواعی یافته و کارکردهای متفاوتی را برای شنوندگان مهیا می‌کند که مقاله حاضر به­ دنبال پاسخ به این سئوال است که کارکردهای رسانه‌ای موسیقی رپ زیرزمینی فارسی در دهه های 80 و 90 شمسی چگونه است و با چه مضامینی خودش را ترویج می کند؟ برای رسیدن به پاسخ، از روش کیفی تحلیل مضمون استفاده شد و متن آهنگ­های رپ 4 خواننده زیرزمینی و معروف این حوزه در 20 سال اخیر که قریب به ۹۲ آهنگ و ۶۵۷۴ کلمه بود، کدگذاری و تحلیل گردید که در نهایت به این نتیجه رسیدیم که مضامین کارکردی این متن ها، بیشتر حول آگاه ­سازی، اطلاع­ رسانی، انتقال ناآگاهانه و آگاهانه فرهنگ، تعلق اجتماعی و همبستگی اجتماعی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Media functions of rap music in the context of Hip-Hop subculture (Persian rap in the 80s and 90s)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Borzooei 1
  • Sajad Kafi 2
1 Associate Professor, Department of Islamic Studies, Culture and Communication, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
2 M. A. student,, Department of Islamic Studies, Culture and Communication, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Nowadays, "music" is an influential medium and a culturally consumable commodity. Music creates effective and lasting spiritual and psychological effects due to the auditory attractions and psychological stimulation of people. In recent years, rap music, as a sub-cultural media tool of "hip-hop", has attracted many fans, who move mainly in tension or in conflict with the dominant culture of societies, and in this sense it is also called underground music. This type of music tries to excite and attract the most ordinary people of the society with the most street words. This type of media finds different types in its texts and hypertexts and provides different functions for its listeners. The present article seeks to answer the question that; What are the functions of Persian underground rap music media in the 80s and 90s and with what themes does it promote itself? In order to reach the answer, the qualitative method of theme analysis was used and the lyrics of the famous 4G underground songs (UnderGround) in the last 20 years, which were close to 92 songs and 6574 words, were coded and analyzed. We conclude that the functional themes of these texts are more about awareness, information, unconscious and conscious transmission of culture, social belonging and social solidarity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Music
  • subculture
  • Persian rap
  • Hip-Hop
  • underground rap
باطنی، محمدرضا. (۱۳۷۱). فرهنگ معاصر انگلیسی- فارسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات موسسه فرهنگ معاصر
بهرامی کمیل ، نظام. (۱۳۸۸). نظریه رسانه ها(جامعه شناسی ارتباطات)، چاپ اول، تهران: انتشارات کویر
خادمی حسن. (۱۳۸۸). «بررسی ویژگی های پدیده اجتماعی موسیقی رپ فارسی ومیزان محبوبیت و عمومیت آن در ایران با تاکید برجوانان و نوجوانان ۱۲ تا ۲۹ ساله شهر تهران»،  فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره: ۲۵-۵۶
رابرتسون، ایان. (۱۳۹۱). درآمدی بر جامعه (با تاکید بر نظریه های کارکردگرایی، ستیز، و کنش متقابل نمادی). بهروان، حسین، خراسان رضوی: انتشارات به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)
شوکر، روی. (۱۳۸۱). «نسل من؛‌ مخاطبان، شیفتگان، خرده‌فرهنگها»، فرهادپور، مراد. وقفی‌پور،شهریار. ارغنون، 19، ۱-۳۲
ساروخانی، باقر. (۱۳۷۳). جامعه شناسی ارتباطات، چاپ پنجم، تهران: انتشارات اطلاعات.
سورین، و. و تانکارد، ج. (۱۳۹۸). نظریه های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دهم
صدیق اورعی، غلامرضا. فرزانه، احمد. باقری، مهدیه. محمدی، سیده شیوا. (۱۳۹۸). مبانی جامعه شناسی مفاهیم و گزاره های پایه، چاپ اول، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
غضنفری، نوید؛ بابازاده، بهمن.(۱۳۸۷). «بدنام». همشهری جوان، شماره ۱۸۷ ص ۴۵.
غیاثوند، احمد. مصطفوی، سیدرضا. (۱۳۹۰). سبک مصرف کتاب ووضعیت کتاب خانه های عمومی در شهر تهران، چاپ اول، تهران: جامعه و فرهنگ.
قاسمی وحید. (۱۳۸۲). «تعامل موسیقی و جامعه»،  کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، شماره: ۱۹۵-۲۱۴
کافی،‌ مجید .(۱۳۸۵). مبانی جامعه شناسی، چاپ اول، قم: انتشارات مرکز جهانی علوم انسانی
کنیا ، اندرو. (۱۳۹۴). فلسفه موسیقی (دانشنامه استنفورد) ،‌ نریمانی،گلناز، چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس
کوثری مسعود. (۱۳۸۸). «موسیقی زیرزمینی در ایران»، فصلنامه جامعه شناسی هنرو ادبیات، شماره:۱۲۷-۱۵۸
کوثری، مسعود. مولایی، محمد مهدی. (۱۳۹۱). «گونه شناسی گفتمان های موسیقی رپ ایرانی- فارسی» ،فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره: ۹۱-۱۱۶
مک کوایل، دنیس. (۱۳۸۲). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، مترجم: پرویز اجلالی، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها
مهدی زاده، سیدمحمد. (13۹۷). نظریه­های رسانه: اندیشه­های رایج و دیدگاه­های انتقادی. تهران: همشهری، چاپ هفتم پاییز
مهدوی کنی، سعید (۱۳۷۸). «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره: ۱۹۹-۲۳۰
میرزایی، خلیل (۱۳۹۵). کیفی پژوهی- پژوهش، پژوهشگری و پژوهش نامه نویسی، جلد ۲، چاپ اول، تهران: نشر فوژان
ویلیامز، کوین (۱۳۹۰) درک تئوری رسانه. چاپ دوم، ترجمه‌ی رحیم قاسمیان، تهران، نشر ساقی.

Bateman, A., Bennett, P., Benyamin, S., & Wall, P. (2010). Media Studies AS. London: Routledge.
Keyes, CH. (2004). Rap Music and Street Consciousness. University of Illinois Press.
Dimitriadis, G. (2009). Performing identity/performing culture: Hip-hop as text, pedagogy, and lived practice. New York: Peter Lang.
Kubrin, Ch. E. (2005). ‘Gangstas, Thugs, and Hustlas: Identity and the Code of the Street in Rap
King, N., & Horrocks, C. (2010). Interviews in gualitative research. London: Sage.
Harold, L. (1948). The Structure and Function of Communication in Society. The Communication of Ideas. New York, Institute for Religious and Social Studies.
Charles R. (1960). Functional Analysis and Mass Communication. The Public Opinion Quarterly, 24 (4), 605-620.
Nguyen, J., &Ferguson, G. M. (2019). A global cypher: The role ofhip hop in cultural identity construction and navigation for Southeast Asian American youth. In J. McKenzie (Ed.), Globalization as a Context for Youth Development. New Directions for Child and Adolescent Development, 164, 99–115.
Pysnakova, Michaela. (2012) "Understanding the Meaning of Consumption of Everyday Lives of 'Mainstream' Youth in the Czech Republic”, New Perspectives on Consumer Culture Theory and Research, 62-70.