تحلیل زمینه های فرهنگی امکان تحقق جامعه مدنی در ایران (مورد مطالعه: فضای مجازی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز واحد تبریز، ایران (نویسنده مسئول).

3 استادیار گروه علوم سیاسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

تحقیق حاضر به شناسایی و تحلیل زمینه های فرهنگی امکان تحقق جامعه مدنی در ایران با تأکید بر فضای مجازی می‌پردازد. روش پژوهش، روش تحلیل ساختاری است. فرایند کار در تحقیق حاضر به گونه‌ای بوده است که در ابتدا از بررسی تحقیقات تجربی پیشین و مطالعات نظری، پیشران‌های کلیدی و تأثیرگذار فضای مجازی که بر امکان تحقق جامعه مدنی در جامعه ایران تاثیرگذار هستند، استخراج شده است. در مرحله بعد، از طریق نرم‌افزار Micmac به ایجاد و تحلیل ماتریس تأثیر متقاطع پیشران‌ها پرداخته شد. برای این کار از نظرات 12 نفر از کارشناسان و خبرگان دانشگاه که در زمینه فضای مجازی، علوم سیاسی، رسانه و ارتباطات و جامعه‌شناسی صاحب‌نظر بوده‌اند استفاده شده و تمامی پیشرانها در معرض داوری اساتید صاحب‌نظر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از بعد تاثیرگذاری پیشرانها، آگاهی‌بخشی مدنی در درجه اول، گردش آزاد اطلاعات در درجه دوم، تکثرگرایی و تقویت قدرت اجتماعی نهادها و احزاب - هر دو به صورت مشترک - در درجه سومِ میزان تأثیرگذاری در حوزه تحقق جامعه مدنی قرار دارند. و در نهایت سه پیشران گردش آزاد اطلاعات ، شکل گرفتن گفتمان‌های مختلف و تقویت قدرت اجتماعی نهادها و احزاب به عنوان متغیرهای تنظیمی و متعادل شناسایی شد به این معنی این پیشرانها می‌توانند در حوزه تحقق جامعه مدنی موثرتر باشند و با برنامه‌ریزی و سیاستگذاری بر روی این پیشرانها می‌توان در تحقق جامعه مدنی گام برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the cultural contexts of realizing the possibility of a civil society in Iran

نویسندگان [English]

  • masoud jahangiri 1
  • alireza esmailzad 2
  • ehsan Shakeri Khouiee 3
1 Ph.D. student of political sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Assistant professor of political sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
3 Assistant professor of political sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

This research seeks to identify and analyze the key motivations of realizing the possibility of a civil society in Iran by emphasizing on cyberspace. The research uses the structural analysis (mic mac) methodology. The process applied in this research starts by studying the empirical research literature and theoretical studies, and deducts the key motivations of the cyberspace which are influential on the possibility of realization of a civil society in Iran. In the next step the Micmac software was used to create and analyze the matrix of the intersecting motivations. In order to do so the ideas of 12 academic experts and intellectuals who are professionally working on cyberspace, political studies, media and communication and sociology have been sought to proofread all the motivations. The research results show that after the motivations impact, public awareness in the first grade, the free flow of information in the second grade, the pluralism and strengthening the social institutions and parties_ both at the same time_ are ranked in the third grade of influence on the realization of the civil society. Finally, the three motivations of free flow of information, creating various discourses and strengthening the social institutions and parties were identified as regulatory and balancing variations which means these motivations can have positive impacts on realizing the civil society. We can realize the civil society by planning on and creating policies for managing these motivations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • motivations
  • realizing the civil society
  • cyberspace
  • Iran

مراجع

منابع
ابطحی و موسوی (1396). تأثیر رسانه بر توسعه سیاسی؛ مطالعه موردی سازمان صدا و سیما ج. ا. ایران. نشریه مطالعات سیاسی، 9 (35).
استیون، وایت (1380). خرد، عدالت و نوگرایی. ترجمه محمد حریری اکبری، تهران: نشر قطره.
خانیکی، هادی؛ خجیر، یوسف (1397). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در توسعه جامعه مدنی ایران. فصلنامه مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 19 (44)، 71-97.
دارابی، علی (1395). رسانه‌های ارتباطی نوین و تاثیر آن بر فرآیند بیداری اسلامی در انقلاب تونس. پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 6 (2)، 55-80.  
دالگرن، پیتر ( 1380). تلویزیون و گستره عمومی. ترجمه مهدی شفقتی، تهران: سروش.
درشتی، حنابه؛ فاطمی ­یگانه، علی­ محمد (1399). بهره‌گیری از ابزارهای سایبری در اشراف اطلاعاتی با تأکید بر قلمرو امنیت. فصلنامه مطالعات راهبردی ناجا، 5 (15)، 85-111.
رهبرقاضی، محمودرضا؛ فدایی­ ده، مرضیه؛ شهریاری، چشم ه­اعظم (1396). بررسی تأثیر شبکه­ های اجتماعی مجازی بر مصرف ­گرایی سیاسی. مطالعات رسانه­ های نوین، 3 (11)، 35-59.  
عباس‌زاده، محسن (1395). رسانه و کنش دموکراتیک: امکان‌ها و محدودیت دموکراسی رسانه ­محور. مطالعات میان‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ، 6 (1)، 45-68.  
کاستلز، مانوئل (1384). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: ظهور جامعه­ شبکه‌ای. مترجم: احد علیقلیان، افشین خاکباز، تهران: انتشارات طرح نو.
کاستلز، مانوئل (1395). شبکه های خشم و امید: جنبشهای اجتماعی در عصر اینترنت. مترجم: مجتبی قلی‌پور، تهران: نشر مرکز.
ولی‌زاده، ابوالقاسم (1394). مقایسه مبانی و شاخص‌های مردم‌سالاری دینی با لیبرال دموکراسی. کنفرانس ملی آینده­پژوهی علوم انسانی و توسعه. 
References
Alexander, J. C., & Smith, P. (2018). “The strong program in cultural sociology: Meaning first”. In Routledge Handbook of Cultural Sociology (pp. 13-22). Routledge.
Gershman, C. (2004). Democracy promotion: the relationship of political parties and civil society. Democratization, 11(3), 27-35.
 Castells, M. (2007). Communication, power and counter-power in the network society. International journal of communication, 1(1), 29.
Ferdinand, P. (2000). The Internet, democracy and democratization. Democratization, 7(1), 1-17.
Groshek, J. (2009). The democratic effects of the Internet, 1994—2003: A cross-national inquiry of 152 countries. International Communication Gazette, 71(3), 115-136.
Angus, L. E., & Greenberg, L. S. (2011). Working with narrative in emotion-focused therapy: Changing stories, healing lives. American Psychological Association.
Kietzmann, J., Paschen, J., & Treen, E. (2018). Artificial intelligence in advertising: How marketers can leverage artificial intelligence along the consumer journey. Journal of Advertising Research, 58(3), 263-267.
Norris, P. (2002). Democratic Phoenix: Political Activism Worldwide. New York: Cambridge University Press.
 Norris, P. (2003). Digital divide: Civic engagement, information poverty, and the Internet worldwide. Cambridge University: Press.
Burnell, P. J. (2004). Building better democracies: Why political party matter. Westminster Foundation for Democracy.
 Wilhelm Hofmeister and Karsten Grabow, Political Parties; Functions and Organization in Democratic Societies; Singapore: Konrad Adenauer Stiftung, 2011.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار