ضرورت شکل‌گیری نگاره یوسف و زلیخا در دوران سلطان حسین بایقرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، گروه پژوهش و تاریخ هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار گروه پژوهش و تاریخ هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

براساس اندیشة سیاسی ایرانشهری، برقراری نظم دربار یکی از اصول دادگری در جامعه بوده است. در نتیجه برای تحقق شاه فرهمند، تفکیک قوای سه گانة لشکر، دین و دیوان و به نظم درآمدن آنها توسط وزیر ضروری بود. با ورود سنت‌های ترکی و مغولی و حضور خاتون‌های دربار، دخالت ایشان در امور دربار و انتخاب جانشین شرایطی بحرانی را برای تداوم اندیشة سیاسی ایرانشهری شکل داد. بنابراین اقدامات وزرا در مواجهه با بحران دخالت‌ خاتون‌ها امری ضروری بود که بنا به اهمیت سنت اندرزدهی سیاسی برای وزرا، طی ادوار مختلف منجر به پدید آمدن آثار ادبی و هنری متعددی شد. در دوران سلطان حسین بایقرا نیز این بحران بروز یافت و در فروپاشی دودمان تیموری موثر بود. بنا به ضرورت مواجهه با این بحران آثار اندرزگون متعددی، برای متوجه ساختن سلطان به این بحران شکل گرفت. در این میان، بروز نگارة یوسف و زلیخا اثر کمال‌الدین بهزاد نیز با توجه به اهمیت این حکایت در بستر سنت اندرزدهی سیاسی و با توجه به ضرورت بهره‌گیری از کیفیت‌های زیباشناختی در جلب توجه سلطان به این بحران، دارای اهمیت و ضرورت دانسته شد. در این مقاله با روش تحلیلی - توصیفی و تاریخی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای، این سوال مطرح شد که نگارة یوسف و زلیخا، چه نسبتی با بحران دخالت‌ خاتون‌ها در نظم دربار سلطان حسین بایقرا دارد؟ با توجه به نتایج به دست آمده ضرورت شکل‌گیری این نگاره، بهره‌گیری از جذابیت‌های زیبایی‌شناسانة نگارگری برای توجه دادن سلطان حسین بایقرا به بحران دخالت‌ خاتون در امور دربار بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The necessity of the Yusuf and Zuleikha miniature formations during the era of Sultan Hossein Bayqra

نویسندگان [English]

  • Meysam Roshani 1
  • Mehdi Keshavarz Afshar 2
1 Master of Art Studies, Department of Art Studies, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 Mehdi Keshavarz Afshar, Assistant Professor, Department of Art Studies, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

According to the epistemological foundation of Iranshahri political thought, establishing court order was a necessary principle. For the realization of Shah Farahmand, it was necessary to separate the forces of the army, religion, and court and to bring them into order by the minister. But the influence of these forces, especially during the crisis of succession, was always a factor in disrupting the order of the court. One of the challenges of the ministry was maintaining the balance of power. But with the arrival of Turkish and Mongolian traditions and the presence of court ladies, their power to interfere in court affairs created a critical condition for the continuation of Iranshahri political thought. The actions of the ministers in the face of the crisis, the involvement of women was necessary and due to the importance of the Indraznameh method, it led to the emergence of numerous literary and artistic works.
During the reign of Sultan Hossein Baiqara, this crisis also occurred and was effective in the collapse of the Timurid dynasty. Due to the necessity of facing this crisis, many edicts were created to make the Sultan understand. The publication of Yusuf and Zuleikha by Kamaluddin Behzad was considered important and necessary, considering the importance of this story in the tradition of writing and considering the necessity of using aesthetic qualities to draw the Sultan's attention to this crisis. Analytical-descriptive and historical research method and library information collection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Kamaludin Behzad"
  • "Timurid"
  • "Political Advisory Tradition"
  • "Miniature"