تفسیر اسطوره‌شناسانه ادوات و نگاره‌های آیینی_حماسی ایران پیشاتاریخ بر اساس نظریه کارکرد آیین_اسطوره‌ جوزف کمبل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران

2 پژوهشگر مطالعات هنر، دکترای پژوهش هنر، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول).

10.22034/scart.2024.140315.1432

چکیده

از فرهنگ پیشاتاریخی ایران قدیم ـ ایران پیش از شکل‌گیری امپراتوری هخامنشیان ـ ادوات منقوش بسیاری باقی مانده است. اینگونه به‌نظر می‌رسد که بخشی از آن ادوات و نقوش با کارکرد آیین و مناسک فرهنگی_اسطوره‌ای پیشاتاریخ در ‌ارتباط باشد. در این میان نگاره‌های تصویرسازی شده‌ای از نقوش انسانی با شمایل، وضعیت، موقعیت و‌ در حال انجام حرکات و اعمال خاص آیینی و حماسی چشم‌گیر است. ارتباط‌جویی نظام کارکردگرای اسطوره‌ای با تصاویر منقوش بر روی آن ادوات و نگاره‌ها مسئلة بنیادین این مقاله خواهد بود. پرسش اساسی در این زمینه این است که کیفیت ارتباط ادوات منقوش و نگاره‌های مزبور با نظام آیین_اسطوره، در دریافت و انتقال معانی آشکار(صریح) و نهانی(ضمنی)، چگونه بوده و قابل تفسیر است؟ این مهم را پژوهش در رابطه‌جویی‌ ماهیت اسناد باقی‌مانده از ادوات و تصویر_نگاره‌‌های آیینی_حماسی آن فرهنگ پیشاتاریخی با چهار کارکرد آیین_اسطوره مطرح شده توسط جوزف کمبل جستجو می‌کند. مقاله در جهت نائل آمدن به کارکردگرایی ماهیتی این آثار، به تفسیر رابطة میان آن نقوش با کارکردگرایی اسطوره‌ای، باور و جهان‌بینیِ فراروایت‌گرای فرهنگ پیشاتاریخ ایران قدیم می‌پردازد. نگارندگان با اتکاء به آراء صاحب‌نظران حوزه‌های فرهنگی_اجتماعی و اسطوره-شناختی این امر را محقق می‌کنند. جستار جهت تحقق این مهم از رویکرد تفسیری پوزیتویسیتی استفاده می‌کند.‌ روش پژوهش حاضر از نوع کیفی و شیوه کاربردی پژوهش توصیفی_تحلیلی است. داده‌های پژوهش با روش تاریخی و مطالعات کتابخانه‌ای تهیه شده است. نتیجه پژوهش آشکار می‌کند ادوات و تصاویر منقوش آیینی_حماسیِ فرهنگ پیشاتاریخی ایران، پیام صریحِ آیینی_فرهنگی و پیام ضمنیِ فرهنگی_اسطوره‌ای مرتبط با نظام کارکرد آیین_اسطوره‌ای آن فرهنگ را محمول دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mythological interpretation of the prehistoric epic-ritual tools and images of Iran based on Joseph Campbell's theory of the function of myth-ritual

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Bani Ardalan 1
  • Shahrokh Amirian Doost 2
1 Associate Professor, Art Research Department, University of Arts, Tehran, Iran
2 Researcher of Art Studies, PhD in Art Research, University of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding author)
چکیده [English]

Most of the ancient prehistoric cultures of Iran remain. The prehistoric criterion of Iran is before the formation of the Achaemenid Empire. It seems that some of these stained devices are not unrelated to cultural-mythical rituals. Meanwhile, depicted images of human figures with icons, status, position, and performing specific ritual and epic movements and actions are also impressive. The relationship between the mythical functional system and the images on those devices and drawings will be the fundamental issue of this article. The fundamental question in this regard is how is the quality of the relationship between the stained devices and drawings with the ritual- mythical system in receiving and transmitting explicit (explicit) and hidden (implicit) meanings and is interpretable? This is important research exploring the relationship between the nature of the surviving documents of the instruments and the ritual-epic images of that prehistoric culture with the four ritual-mythic functions proposed by Joseph Campbell. In order to achieve the functionalism of the nature of these works, the paper interprets the relationship between those motifs and mythical functionalism, belief and worldview of the post-narrative culture of ancient Iran. Authors make this happen by relying on the opinions of experts in the cultural-social and mythological domains. To realize this important essay, the essay uses a positivity-interpretive approach. The research method is qualitative and applied research is descriptive-analytical. Research data is prepared by historical method and library studies. The result of the research reveals that the devices and images of the ritual-epic drawings of the prehistoric culture of Iran are the explicit religious-cultural message and the implicit cultural message-myth related to the ritual-mythical system of that culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The prehistoric culture of Iran
  • ritual-epic movements
  • ritual-myth function