فضای مجازی و طراحی مدل‌ معنایی پوشش دختران شهر تهران، تبیینی داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مطالعات علوم اجتماعی و توسعه، پژوهشکده زنان، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد، مطالعات زنان، گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

10.22034/scart.2024.139923.1386

چکیده

در مطالعه‌ی حاضر، دلالت‌های معنایی پوشش دختران پس از مصرف رسانه‌ای بر اساس تبیینی داده‌بنیاد مورد بررسی قرار گرفته است. با عنایت به اینکه میدان مطالعه، زنان جوان شهر تهران هستند، نمونه‌های مورد مطالعه به تعداد 21 نفر به شیوه هدفمند از میان زنان جوان با حداکثر گوناگونی و میانگین سنی 19 تا 33 ساله انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته انجام شد و تجزیه و تحلیل یافته‌ها نیز با استفاده از رویۀ داده‌بنیاد و مراحل کدگذاری آن صورت پذیرفت. یافته‌های اکتشافی نشان داد که عوامل گوناگونی در شکل‌گیری مقولۀ مرکزی یعنی«بدن به مثابه سرمایۀ نمادین» اثرگذار است و عوامل زمینه‌ای همچون «زیبایی‌گرایی و کمال‌طلبی، بدن و پوشاک به مثابه ابژه زیبایی‌شناختی، جلوه‌گری خود ایده آل» نیز از جمله عوامل موثر بر انتخاب سبک پوشش زنان می‌باشد؛ از سویی دیگر عوامل علی و مداخله‌ای همچون «برجستگی مد در هویت‌بخشی، مردم‌پسند کردن مد، تولید نوگرایی و زایش مدام فرهنگی، الگو و فرهنگ مصرف‌رسانه‌ای» بر این فرآیند تاثیرگذار است. یافته‌های تحلیلی نیز حاکی از آن بود که استراتژی‌ و راهبردهای زنان در این زمینه در دو مقولۀ «بدفرمانی و نافرمانی‌مدنی باگزینش الگوهای ناهنجار پوششی و تطابق‌گرایی اعتقادی با گزینش الگوهای فرهنگی و عقیدتی» قرار می‌گیرد. در نهایت مجموع این راهبردها نتایجی از جمله «تقلیل معنای حجاب، افزایش چالش‌های اجتماعی و کمرنگ‌شدن الزامات اجتماعی پوشش» را به همراه دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Virtual space and the design of the semantic model of clothing for girls in Tehran, a data-based explanation

نویسندگان [English]

  • Mahboobeh Moosivand 1
  • Hamideh Hosseinzadeh 2
1 Assistant Professor, Department of Social Sciences and Development Studies, Women Research Institute, Alzahra University, Tehran. Iran
2 Master of Women Studies, Department of Women and Family Studies, Faculty of Social Sciences and Economics, Al-Zahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In the present study, an attempt has been made to investigate and study the semantic implications of girls' clothing after media consumption based on the explanatory data base. The purpose of this research is to explain the semantic model of clothing for girls in Tehran. The findings of this qualitative study were collected through in-depth and semi-structured interviews with 21 young girls in Tehran because this young part of the society plays an important role in giving meaning to the models of clothing in the society. The average age of these girls was 19 to 33 years old, and the findings were analyzed using the database procedure and related coding procedures. Exploratory findings showed that various factors are effective in the formation of the central category i.e., "body as symbolic capital" and background factors such as "aestheticism and perfectionism, body and clothes as aesthetic objects, ideal self-expression" are also among the factors influencing the choice of style. It is women's clothing; On the other hand, causal and interventional factors such as "fashion prominence in identity giving, popularization of fashion, production of modernity and continuous birth of culture, model and consumer culture" influence this process. Analytical findings also indicated that women's strategy and strategies in this field are placed in two categories: "disobedience and civil disobedience by choosing abnormal clothing patterns and religious conformity by choosing cultural and ideological patterns". Finally, the sum of these strategies brings results such as "reducing the meaning of hijab, increasing social challenges and weakening the social requirements of covering".

کلیدواژه‌ها [English]

  • coverage
  • media consumption
  • fashion
  • consumerism
  • database

مراجع

 
منابع
 احمدی، علی؛ عسگرزاده، محسن (1399). نشانه‌شناسی سبک‌زندگی تجمل‌گرایانه در صفحات اینستاگرامی اینفلوئنسرهای ایرانی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 16(60)، 73-296.
بیچرانلو، عبدالله؛ ‌یاسینی، سیده‌راضیه؛ جلالی‌پور، بهناز (1400). بازنمود پوشش زنان ایرانی سیاستمدار در شبکۀ ‌اجتماعی اینستاگرام. فصلنامه علمی‌رسانه،  32 (4)، 99-129.
بیچرانلو، عبدالله؛ صلواتیان، سیاوش؛ لاجوردی، آزیتا (1397). بازنمود سبک‌ زندگی زنان جوان ایرانی در اینستاگرام.  فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 15 (56)،111 - 140.
حاجی‌محمدی‌تبریزی، محمدباقر (1394). بررسی تفاوت‌های جنسیتی در نافرمانی‌های مدنی. مورد مطالعه: شهروندان شهر اردبیل.  پایان‌نامه درجه کارشناسی ارشد (M.A). رشته پژوهش علوم‌اجتماعی.
خانمحمدی، کریم؛ غازی‌اصفهانی، مریم (1399). آسیب‌های اجتماعی نوظهور زنان در فضای‌مجازی با تاکید بر اینستاگرام. دوفصلنامه مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی، دانشگاه شاهد، 2 (1)، 129 - 144.
دیلینی، تیم (1392). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی. ترجمه بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، ویرایش هفتم، تهران: نشر نی.
رضادوست، کریم؛ هاشمی، ‌اسماعیل؛ شیرازی، زهرا (1399). رابطه شبکه‌های اجتماعی مجازی و مصرف‌گرایی با سبک‌پوشش دانش‌آموزان. مورد مطالعه: دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ماهشر. دوفصلنامه جامعه‌شناسی ورزش، 6 (15)، 79 - 122.
رسول‌زاده اقدم، صمد،؛ عدلی‌پور، صمد؛ میرمحمدتبار، سیداحمد (1395). مطالعه جامعه‌شناختی رابطه شبکه‌اجتماعی فیس‌بوک با مدگرایی زنان شهر تبریز. مطالعات جامعه‌شناسی، 8 (32)، 35 - 52.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1397). روش‌های تحقیق در علوم ‌رفتاری. تهران: نشر آگه.
علیخواه، فردین؛ محمدزاده, حمیده (1401). دربارۀ دختران چادریِ مدرن: ظهور نسلِ‌ «تری این وان» در ایران. جامعه­شناسی فرهنگ و هنر، 4(2)، 46-28.
فلیک، اووه (‌1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. تهران: نشر نی.
قلی‌زاده، آذر؛ زمانی، عباس (1396). مطالعة کیفی چالش‌های شبکه‌های اجتماعی تلفن‌همراه در زندگی کاربران. فصلنامه علمی ‌رسانه، 28 (1)، :‌103-119.
قاسمی، فائزه (1394). اثرات شبکه­های اجتماعی مجازی بر سبک پوشش دانشجویان دختر. مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. پایان نامه اخذ درجه کارشناسی ارشد. رشته علوم اجتماعی.
کریمی، بهزاد؛ دلاور، علی؛ فرهنگی، علی‌اکبر (1400). اینستاگرام: تجربه جدید دیدن و دیده‌شدن و پیامدهای آن. فصلنامه علمی ‌رسانه، 32 (1)، 29-51.
کرایب، یان (1388). نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس. ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر آگه.
کرسول، جان (1400). پویش کیفی و طرح پژوهش، انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده‌بنیاد، قوم‌نگاری، مطالعه‌موردی. ترجمه حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: انتشارات صفار.
کرمانی، حسین (1400). سنجش تأثیر استفاده از تلفن‌همراه هوشمند بر سبک‌زندگی کاربـران‌ایرانـی.  فصلنامه علمی‌ رسانه، 27 (1)، ‌‌85-106.
کوزر، لوئیس (1394). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمه محسن ثلاثی، ویرایش بیستم، انتشارات علمی.
مراقی، مهشید؛ خانیکی، هادی (1401). تحلیل نشانه­شناختی بدنمندی در میان کاربران زن اینستاگرام (مطالعه موردی دو طراح لباس: آناشید حسینی و الهه جهادگر). جامعه­شناسی فرهنگ و هنر، 4(1), 62-42.
مشکینی، قاسم؛ احمدی، اصغر؛ مرجانی، سجاد (1401). شبکه‌های اجتماعی (تلگرام) به­مثابه حوزه‌عمومی. مطالعات ‌فرهنگی و ارتباطات، 18(67), 139-168.
معنوی، زینب‌سادات؛ طاهری، مسلم (1400). خودنمایی زنان در فضای ‌مجازی به­مثابه یک آسیب‌اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن. دوفصلنامه مطالعات‌اسلامی‌آسیب‌های اجتماعی، دانشگاه شاهد، 3 (1)، 189 - 206.
محمدی، هانیه؛ مجدی، علی‌اکبر؛ نوغانی‌دخت‌بهمنی، محسن (1398). تحلیل رابطه میان میزان مصرف ‌رسانه‌ای (تلویزیون, ماهواره و اینترنت) با تجمل‌گرایی در بین زنان 15 تا 29 ساله شهر مشهد. علوم ‌اجتماعی (دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی مشهد)، 16(1 (پیاپی 33)، ‌2-55.  
نیک‌پی، امیر؛ مدنی، زرین (1399). نافرمانی‌ مدنی در جوامع و نظام­های حقوقی_سیاسی باز و بسته: بررسی نظریه‌های جان ‌رالز و هانا آرنت. فصلنامه تحقیقات حقوقی، 91، 277 - 301.
واندنبرگ، فردریک (1386). جامعه‌شناسی جورج زیمل. ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر، تهران، توتیا.
 
References
 
Banister, E.N. and Hogg, M.K. (2004). Negative symbolic consumption and consumers’ drive for self‐esteem: The case of the fashion industry, European Journal of Marketing, 38)7(, 850-868. https://doi.org/10.1108/03090560410539285
Chen, G. M. (2015). Why do women bloggers use social media? Recreation and information motivations outweigh engagement motivations. New Media & Society, 17(1), 24–40. https://doi.org/10.1177/1461444813504269
Joshua R Sanes (2019). Among Motivation and self-disclosure in social media use Nigerian women. Harvard University, United States، Meta-Research: A Collection of Articles، Edited by Peter A Rodgers، https://doi.org/10.7554/eLife.50527
McKelvy، L., & Chatterjee، K. (2017) Muslim Women’s Use of Internet Media in the Process of Acculturation in the United States, Qualitative Research Reports in Communication, 18:1, 18-26, DOI: 10.1080/17459435.2016.1247112
Morley, D., & Robins, K. (1995). Spaces of Identity: Global Media, Electronic Landscapes and Cultural Boundaries (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203422977
Puglia, D. R. (2017). Social media use and its impact on body image: the effects of body comparison tendency, motivation for social media use, and social media platform on body esteem in young women (Doctoral dissertation, The University of North Carolina at Chapel Hill).‏

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار