مسئولیت‌پذیری اجتماعی در تلقی معلمان و مدیران

بارخدا, سید جمال; احمدحیدری, سیده پرستو; شیربگی, ناصر

doi:doi.org/10.34785/J016.2022.026

مسئولیت‌پذیری اجتماعی در تلقی معلمان و مدیران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. (نوسینده مسئول)

² دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

³ استاد مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

doi.org/10.34785/J016.2022.026

چکیده

امروزه مسئولیت‌پذیری اجتماعی ازجمله مهم‌ترین عناصر فلسفه وجودی سازمان‌ها است مسئولیت‌پذیری اجتماعی را قبول مسئولیت یک سازمان به رفتار اجتماعی مسئولانه معنی می‌کنند که این رفتار پاسخ مطلوبی به تقاضای جامعه و گروه‌های نفوذگذار آن است.هدف از انجام دادن این پژوهش، دستیابی به ادراک معلمان و مدیران از مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی است. مطالعه حاضر به شیوه کیفی و از نوع پدیدارشناسی با نمونه‌گیری هدفمند و از طریق مصاحبه ژرف‌نگر با 18نفر از معلمان و مدیران سطح شهر سنندج انجام گرفت که حداقل سه سال از اشتغال آن‌ها (تدریس و مدیریت در مدارس) در سازمان آموزش‌وپرورش گذشته بود. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. تجزیه و تحلیل متن مصاحبه‌‌ها با روش دیکلمن و همکاران (1989)صورت پذیرفته است.یافته‌‌های حاصل از ادراک مسئولیت‌پذیری توسط معلمان و مدیران مورد نظر بوده است که شامل 47 مضمون فرعی و 7مضمون اصلی که شامل: مسئولیت‌پذیری نسبت به سازمان، مسئولیت‌پذیری نسبت به مسائل اجتماعی، مسئولیت‌پذیری در قبال نقش‌های مختلف اجتماعی دانش‌آموزان، مسئولیت‌پذیری نسبت به والدین، مسئولیت‌پذیری در قبال گروه، مسئولیت‌پذیری اخلاقی و مسئولیت‌پذیری فردی می‌باشد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر می-تواند برای مسئولان آموزش و پرورش و سایر پژوهشگران علاقه‌مند در این حوزه مورد استفاده قرار گیرد و تصویری روشن از ادراکات معلمان و مدیران را از مفهوم ارائه نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining teachers 'and principals' perceptions of the concept of social responsibility

نویسندگان [English]

sayed Jamal Barkoda ¹
parastoo Ahmad hidari ²
Naser Shirbagi ³

¹ Assistant Professor of Educational Management, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran(Corresponding Author)

² PhD student in Educational Management, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

³ Professor of Educational Management, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

چکیده [English]

Today, social responsibility is one of the most important elements of the existential philosophy of organizations. Social responsibility means accepting the responsibility of an organization to socially responsible behavior, which is a desirable response to the demands of society and its influential groups.
The purpose of this study is to achieve the perception of teachers and administrators of the concept of social responsibility. The present study was conducted in a qualitative and phenomenological manner by purposive sampling and through in-depth interviews with 18 teachers and principals in Sanandaj, of whom at least three years (teaching and management in schools) had passed in the Education Organization.The interview data collection tool was semi-structured. The analysis of the text of the interviews has been done by Dickelman et al. (1989) method. Which includes 47 sub-themes and 7 main themes which include:Responsibility to the organization, responsibility to social issues, responsibility to the various social roles of students, responsibility to parents, responsibility to the group, moral responsibility and individual responsibility. The results of the
a present study can be used for education officials and other researchers interested in this field and provide a clear picture of the perceptions of teachers and principals of the concept.

کلیدواژه‌ها [English]

Perception
teachers
responsibility
social responsibility

مراجع

امینی، محمد، رحیمی، حمید، صالحی، معصومه و موسوی، سمیه. (1392). ارزیابی میزان مسئولیت‌پذیری دانشجویان دانشگاه کاشان. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 3(2)، 297-271.

بحری پور، امیرحسین و طالبی، ابوتراب. (1392). سوگیری در مسئولیت‌پذیری اجتماعی شهروندان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهروندان شهر کاشان). فصلنامه علوم اجتماعی،3(66).37-72.

تقی زاده، هوشنگ و سلطانی، غلام‌رضا. (1389). تأثیر اخلاق کسب‌وکار بر مسئولیت اجتماعی بنگاه، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 5(4)،94-104

جعفری، محمدتقی. (1381). فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو (چاپ سوم). تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

جلالی، فاطمه، ملکدار، اعظم و شاهی، علی. (1393). مطالعه تأثیر فرهنگ‌سازمانی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان. مطالعه موردی دانشگاه‌های شهر سمنان، اولین کنفرانس ملی جایگاه مدیریت و حسابداری در دنیای نوین کسب‌وکار، اقتصاد و فرهنگ، علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول.

جوکار، بهرام، حسین چاری، مسعود و مهرپور، آناهیتا. (1393). پیش‌بینی مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر اساس سبک‌های هویت در دانشجویان دانشگاه شیراز. فرهنگ در دانشگاه اسلامی،4(1).

حبیبی، نوید، وظیفه دوست، حسین و جعفری، پریوش. (2016). مؤلفه‌های ارتقای مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 22(2), 125-145.

حجازی، الهه، صادقی، ناهید و خاکی، سکینه خاتون. (1391). رابطه نگرش شغلی، احساس کارآمدی و با تعهد شغلی معلمان. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 11(42)،29-7.

خاص پور، مریم و یوسفی، سپیده. (1395). بررسی رابطه هوش سازمانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی در سازمان تأمین اجتماعی کرمانشاه. نخستین کنفرانس بین‌المللی پارادایم‌های نوین مدیریت هوشمندی تجاری و سازمانی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.

داورپناه، سید هدایت‌الله، سیادت، سید علی، ولی‌زاده، سید صالح و رضاییان، حامد. (1396). مدل یابی معادلات ساختاری روابط بین رهبری معنوی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارکنان با نقش میانجی سلامت سازمانی در کارکنان دانشگاه اصفهان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار،11(1)، 58-35.

دهقانی، مرضیه و گوران، شیوا. (1393). ابعاد و راهکارهای تقویت مسئولیت‌پذیری در دانش‌آموزان دورة متوسطه. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان‌شناسی، مرودشت: شرکت اندیشه‌سازان مبتکر جوان.

شافعی، رضا و عزیزی، نعمت‌الله. (1392). مطالعه وضعیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمانی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غرب کشور (طراحی یک الگوی ارزیابی). رفتار سازمانی در آموزش‌وپرورش،1(2). 11

کرمی، محمد، قلاوندی، حسن، قلعه‌ای، علیرضا. (1396). رابطه بین اخلاق حرفه‌ای، رهبری اخلاقی با مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدارس. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت مدرسه، 5(1).

کوهی، کمال. (1395). بررسی تأثیر سلامت سازمانی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی (موردمطالعه: کارکنان دانشگاه تبریز)، توسعه اجتماعی،10(4)، 58-33.

مدهوشی، مهرداد و نوروزی، عباسعلی. (1394). تببین الگوی ارتقا مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان. مطالعات مدیریت راهبردی، 23، 60-43.

نجفی، سالار و سپیانی، مریم. (1395). بررسی نقش اصول اخلاقی کارکنان پردیس شهید رجایی فارسی بر میزان مسئولیت‌پذیری اجتماعی آنان. فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 10(4)، 229-246.

پودینه، مرضیه، حسینقلی زاده، رضوان، مهرام، بهروز. (1397). مسئولیت‌پذیری اجتماعی مدرسه؛ مطالعه موردی: دو مدرسه متوسط دخترانة شهر مشهد. رویکردهای نوین آموزشی.

Apaydın, Ç. & Ercan, B. (2010). A structural equation model analysis of Turkish school managers’ views on social responsibility. Procardia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5590-5598.

Augustiniene, A. Jociene, J. & Minkute-Henrickson, R. (2015). Social responsibility of a Comprehensive school: Theoretical insights of Its Modelling. International Journal on Global Business Management & Research, 3(2), 23-41.

Baghaei, M. (2005). Parents' perceptions of social responsibility: A case study of social responsibility in one elementary school (Doctoral dissertation, Faculty of Education-Simon Fraser University).

Barracloug, S. Martha, M. (2012). A Grin Contradiction: The practice and consequences of corporate social responsibility. Social Science & Medicine, 66: 1784-1796.

Berkowitz, L. & Lutterman, K. G. (1968). The traditional socially responsible personality. Public Opinion Quarterly, 32(2), 169-185.

Bovens, M. (2005) “Public accountability”, in: Ferlie, E. Lynn, L. E. and C. Pollitt, The Oxford Handbook of Public Management, Oxford: Oxford University Press.

Cekaite, A. & Ekstrom, A. (2019). Emotion socialization in teacher-child interaction: teachers' responses to children's negative emotions. Frontiers in psychology, 10, 1546

Chaisurivirat, D. (2009). The effect of corporate social responsibility: Exploring the relationship among CSR, attitude toward the brand, purchase intention, and persuasion knowledge, 1-78.

Connor, A. & M. Meister. (2008). Corporate Social Responsibility Attribute Ranking. Public Relation Review. 34(1). 49-50.

Denison, D. R. (2000). Organizational culture: Can it be a key lever for driving organizational change. The international handbook of organizational culture and climate, 18(4), 347-72.

Frankenberg, E. Taylor, A. & Merseth, K. (2010). Walking the walk: Teacher candidates’ professed commitment to urban teaching and their subsequent career decisions. Urban Education, 45(3), 312-346. ‌

Harjoto, M. A. & Jo, H. (2011). Corporate governance and CSR nexus. Journal of business ethics, 100(1), 45-67. ‏

Hassas, Y. Y. & Barzagr, G. (2014). Theoretical foundations of corporate social responsibility and research paradigms in professional accounting.

Hogue, M. L. (2012). A case study of perspectives on building school and community partnerships (Doctoral dissertation, University of South Florida).

Ismail, M. Johar, R. F. A. Rasdi, R. M. & Alias, S. N. (2014). School as Stakeholder of corporate social responsibility program: Teacher’s perspective on outcome in school development. The Asia-Pacific Education Researcher, 23(2), 321-331.

Keshtiaray, N. Aghdampoor, R. & Esmaili, R. (2020). Designing a social responsibility curriculum model for the higher education system based on the Akker Model. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, 26(1), 23-49.

Kim, C. H. & Scullion, H. (2013). The effect of Corporate Social Responsibility (CSR) on employee motivation: A cross-national study. Poznan university of economics review, 13(2), 5-30

Klieger, A. & Pauker, A. (2020). Teacher training for social responsibility: a new mentoring role in the training of community teachers. Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 28(1), 6-25.

McWilliams, A. & Siegel, D. (2001). Corporate social responsibility: A theory of the firm perspective. Academy of management review, 26(1), 117-127.

Metz, E. McLellan, J. & Youniss, J. (2003). Types of voluntary service and adolescents’ civic development. Journal of Adolescent Research, 18(2), 188-203.

Mukherjee, A. Bird, R. & Duppati, G. (2018). Mandatory Corporate Social Responsibility: The Indian experience. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 14(3), 254-265.

Turkkahraman, M. (2015). Education, Teaching and School as A Social Organization. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 186, 381-387. ‌

Vaidya, S. R. (2014). Beyond knowledge and pedagogy: Academic optimism of teachers in high need schools. American Journal of Educational Research, 2(12), 1218-1224. ‌

Verčič, A. T. & Ćorić, D. S. (2018). The relationship between reputation, employer branding and corporate social responsibility. Public Relations Review, 44(4), 444-452.

White, I. & Lorenzi, F. (2016). The development of a model of creative space and its potential for transfer from non-formal to formal education. International Review of Education, 62(6), 771–790.

Yamamura, E. Managi, S. & Tsutsui, Y. (2019). Male pupils taught by female homeroom teachers show a higher preference for Corporate Social Responsibility in adulthood. Journal of the Japanese and International Economies, 54, 101048.