تحولات گفتمانی موسیقی: مطالعۀ تطبیقی موسیقی عصر مشروطه با موسیقی انقلاب 57

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه علوم ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/scart.2024.139877.1379

چکیده

  مقاله حاضر در پی مقایسه گفتمانی موسیقی دورة مشروطه با انقلاب 57 است. در دورة مشروطه تصنیف‌های عارف قزوینی و سپس محمدتقی بهار (اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول) به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. عارف مشهورترین تصنیف‌ساز این دوره است که آثارش همچنان در تاریخ اجتماعی و موسیقی ایران باقی مانده است. «کانون موسیقی چاووش» نیز به‌عنوان نمونه‌ای برای تصنیف‌های دورة انقلاب 57 برگزیده شده است. این کانون مشهورترین و نیز منسجم‌ترین گروه موسیقی است که آثار انقلابی خود را بر اساس دستگاه‌های موسیقی ایرانی آفریده است. تفاوت‌های اجتماعی دو دوره، تولید محتوایی متفاوت نیز داشته است؛ از‌این‌رو اشعار دورۀ مشروطه کمتر حالتی حماسی دارند و بیشتر با غم و اندوه روایتگر اوضاع اجتماعی‌اند. اشعار در دوره انقلاب 57 به‌ویژه تصنیف‌های ساخته شده توسط کانون چاووش، بیشتر حالتی حماسی داشته و در پی تهییج جامعه نیز برمی‌آیند. این وضعیت به‌لحاظ فرم نیز قابل مشاهده است؛ موسیقی دورة انقلاب 57 مارش‌گونه و مهیج و به طور کلی «رزمی» است برخلاف موسیقی مشروطه که حزن‌انگیز و شِکوه‌گر است و هردوی این‌ها نشان از وضعیت اجتماعی و گفتمان اجتماعی هر دوره دارند. نوع اجرای ریتم‌ها و سرعت در هر دوره و مقایسه آنها نشان از تفاوت‌های هنری دو دوره دارد که متأثر از فضای گفتمانی دو دوره تاریخی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Transformations of musical discourse: A comparative analysis of music in the era of Constitutional Revolution and the time of 1979 Revolution

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Zolfaghari 1
  • Mahnaz Ronaghi Notash 2
  • Behrang Sadighi 3
1 PHD student of cultural sociology, Faculty of Communication and Social Sciences, Tehran Markaz Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant professor, Faculty of Communication and Social Sciences, Tehran Markaz Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Department of Social Sciences,, Faculty of Psychology, Rudehen Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present article seeks to compare the discourse of music during the Constitutional period with the 1979 revolution. In the Constitutional period, the ballads of Aref Qazvini and then Mohammad Taqi Bahar (late Qajar and early Pahlavi period) have been selected as examples; Aref is the most famous composer of this period, whose works have remained in the social and musical history of Iran. "Chavush Music Center" has also been chosen as an example for the ballads of the 1979 revolution; This center is the most famous and also the most coherent music group that has created its revolutionary works based on Iranian musical instruments. The social differences of the two periods have also produced different content; Therefore, the poems of the constitutional period have less of an epic mood and are more sad narrating the social situation. Poems during the 1979 revolution, especially the ballads composed by the Chavoush Center, were mostly epic in nature, and they were meant to excite the society. This situation can also be seen in terms of form; The music of the79th revolution period is march-like and exciting and generally "martial" in contrast to the constitutional music which is sad and glorious, and both of these show the social status and social discourse of each period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • discourse
  • critical discourse
  • revolutionary art
  • revolutionary music